Nhậ Định Về Giòng Nhạc Ai



Nhận Định Giòng Nhạc Ai



Những Ca Khúc Mồ Côi – AI
28/11/2025. Ngu Yên


Âm nhạc hôm nay có thể sinh ra từ bộ máy lạnh như đá, không có mẹ, không cha, không có nhạc sĩ mang thai rồi một hôm cảm xúc ra đời. Ảnh: Gemini.

1.Nhạc Trịnh Công Soạn.

Nếu có ai nói, nhạc của Trịnh Công Soạn giống như nhạc Trịnh Công Sơn, đôi bài nghe còn ác liệt hơn. Chắc bạn sẽ không tin. Tôi cũng không tin, cho đến khi tôi nghe được một số ca khúc của Trịnh Công Soạn, quả thật là như vậy. Tôi nghĩ, nếu anh này dứt bỏ dòng nhạc Trịnh cũ mà khai phá dòng nhạc Trịnh mới, thì chắc anh sẽ thành công.

Người viết lách thì tính hay tò mò và mến mộ tài năng, tôi dọ hỏi người quen và nhất là những ca sĩ trẻ mong được nổi bật, đã tranh nhau khởi sự hát nhạc của Soạn. Cuối cùng, tôi cũng tìm đến được nhà anh. Gõ cửa. Mở.

- Cho tôi hỏi thăm có phải nhà của anh Soạn không?

- Dạ đúng rồi chú, cháu là Soạn đây.

Trông anh vào khoảng tuổi 18, trẻ hơn con gái út của tôi 20 tuổi.

- Anh là Trịnh Công Soạn?

- Dạ không. Cháu là Nguyễn Văn Soạn.

- À, anh có bết anh Trịnh Công Soạn Không?

- Dạ biết.

- Anh có thể cho tôi xin địa chỉ hoặc điện thoại không?

- Dạ, Trịnh Công Soạn ở đây. Mời chú vào.

Căn phòng bừa bộn và thiếu ánh sáng. Tôi cố nhìn quanh, xem thử Soạn ở đâu.

- Đây chú. Anh Văn Soạn chỉ về phía trong, tôi thấy một cái bàn nhỏ và hai cái ghế, lù mù, bên ngoài xế chiều.

2. Nhạc AI – Sáng Tác Bối Rối.

Trong những năm gần đây, âm nhạc đã trải qua một cuộc lột da kỳ quái đến mức nếu Mozart sống lại chắc ông sẽ đòi quay về cõi chết để không phải chứng kiến cảnh “một cú Enter” có thể tạo ra điều mà ông phải mất cả tuổi thanh xuân để làm. Cái thời mà bài hát là con của cảm xúc, là hậu duệ của những đêm trăn trở, của tiếng thở dài, của mùi mưa, của cái giằng co giữa hiện sinh và thực tại, của những lúc mê sảng vì thất tình—tất cả đã dần biến thành bảo tàng.

Âm nhạc hôm nay có thể sinh ra từ bộ máy lạnh như đá, không có mẹ, không cha, không có nhạc sĩ mang thai rồi một hôm cảm xúc ra đời. Giờ đây, tất cả chỉ cần một dòng lệnh, vài giây tính toán, và một file .wav mới toanh rơi ra như sản phẩm dây chuyền. Chưa bao giờ sáng tạo lại… dễ dàng hơn cả đánh răng.

Trên mặt bàn là một số máy móc, chủ yếu là máy vi tính và dàn loa.

- Tại sao anh lại đặt tên là Trịnh Công Soạn?

- Dạ, tại ai cũng thích nghe nhạc Trịnh, ca tụng Trịnh Công Sơn là thiên tài, trăm năm mới có một. Nên cháu chó Ai làm nhạc Trịnh, cho phép AI pha chế thêm một chút, nhất là phần phối khí và giọng hát thì ăn đứt.

Chỉ một trò nghịch ngợm, vô tình chứng minh một vấn đề "khẩn trương" cho nhạc sĩ, ca sĩ và những nhạc sĩ hòa âm, phối khí…

Tôi không chống AI. Tôi cũng không sùng bái AI. Tôi chỉ quan sát sự đời bằng cái mắt vừa tỉnh vừa mờ, và nhận thấy hoàn cảnh hiện nay giống như một vở hài kịch triết học: con người tạo ra công cụ để phục vụ cảm xúc mình, nhưng công cụ lại sản xuất cảm xúc nhanh đến mức con người không kịp thở nói chi đến… cảm. Cái vòng xoáy này vừa buồn cười vừa buồn bã, như cảnh một nhà thơ ngồi đọc thơ của AI, gật gù khen “cũng được”, rồi khóc một chút vì nhận ra nó… cũng được thật. Nhưng rồi lại muốn cười vì không biết mình khóc thật hay thần kinh của mình đang vấp với “ảo thuật” của thời đại.

Câu chuyện AI sáng tác âm nhạc thực ra không bắt đầu từ khoảnh khắc AI cất tiếng hát, mà bắt đầu từ khi loài người quá lười cảm xúc. Đúng, lười cảm xúc. Bạn thử nghĩ, lần cuối cùng mà bạn thật sụ xúc động vì âm nhạc là lúc nào?

Nghệ sĩ ngày xưa chấp nhận đau để tạo ra cái đẹp. Nghệ sĩ ngày nay đôi khi chỉ muốn tạo ra cái đẹp mà không cần đau. Còn AI thì chẳng biết đau là gì, nên nó tạo ra cái đẹp theo xác suất, theo thống kê, theo logic của dữ liệu, giống như nấu ăn bằng công thức số lượng định sẵn thay vì bằng khẩu vị. Kết quả là các bài hát AI nghe đủ đầy, đủ hợp lý, đủ du dương, nhưng thiếu cái vị khó tả mà người Việt hay nói “nó có cái hồn”. Nhưng khổ ơi, có ai thấy cái hồn nhạc lần nào chưa? ở đâu?

Để hiểu vì sao AI viết nhạc nhanh hơn nhạc sĩ uống hết ly cà phê, cần xem cấu trúc sáng tác của AI đơn giản đến mức tàn nhẫn. Con người cần mở lòng, AI chỉ cần mở model. Con người cần kinh nghiệm sống, AI cần dữ liệu. Con người cần tâm trạng, AI chỉ cần RAM. Một bài hát ra đời khi người dùng gõ: “Viết cho tôi bài ballad buồn, có đoạn cao trào, chủ đề chia tay nhưng văn minh, hợp âm kiểu Á Đông, melody bắt tai, giọng giống nhạc Trịnh nhưng buồn hơn.” Thế là AI biến câu lệnh ấy thành bản đồ tần số, bóc tách hàng triệu bài hát tương tự, trộn lại thành một thứ mới mà thật ra không mới, nhưng đủ giống cái mới để người nghe… tưởng vậy.

Cái hài nằm ở chỗ AI không có trái tim, vậy mà nó mô phỏng trái tim khá tốt. Thậm chí, nó còn không hiểu buồn là gì, nhưng nó biết bài buồn dùng hợp âm nào, dùng từ gì, nhịp bao nhiêu, crescendo ở đâu. Nó không biết rung động, nhưng tạo âm thanh khiến người khác rung động. Nó không biết nhớ ai, nhưng nó viết lời bài hát “Anh nhớ em như trời nhớ biển” nhanh hơn bất kỳ người đang nhớ thật. Nỗi buồn thật thì chậm. Nỗi buồn của AI thì rất nhanh. Nhanh đến mức đáng nghi. Rồi AI hát, trời đất ơi, chị tôi nói, ca sĩ nào mà hát thấp thì thiệt thấp rồi lên cao thì cao vút. Phát âm chuẩn 100%, ngân đúng nhịp. Chỗ này hát khàn khàn nghe qua đã. 10 điểm trên 10.

Nhiều người lo rằng AI sẽ giết chết âm nhạc. Tôi thì không nghĩ vậy. Âm nhạc thuộc về nhu cầu biểu đạt, mà biểu đạt chân thật thì AI không làm được. Thứ AI làm được chỉ là hình thức của biểu đạt. Nó giống như viết chữ đẹp mà không hiểu nghĩa, hoặc mặc đồ sang nhưng không biết vì sao phải sang. Nó tạo ra hình thức rất mượt, nhưng không có trải nghiệm sống, nghĩa là nó không có ký ức để cất tiếng nói. Nó chỉ cất tiếng nói dựa trên ký ức của thiên hạ. Sự vay mượn ấy khiến bài hát AI trơn tru, nhưng vô trùng. Mọi thứ sạch đến mức người nghe không cần mang khẩu trang, vì chẳng bao giờ bị nhiễm… cảm xúc.

Cái ưu điểm rõ ràng nhất của AI là tốc độ và độ ngoan. Nó không bao giờ nói: “Em mệt”, “Hôm nay cảm hứng chưa đến”, “Anh thông cảm, trái tim em còn băng bó sau cuộc tình cũ.” AI không có cuộc tình cũ để lấy cớ. Nó chỉ có cuộc đời mới: đời của dữ liệu. Chỉ cần đủ pin và không quá nóng máy, AI có thể viết 100 bài hát cho bạn trong 10 phút. Một nhạc sĩ thật, nếu viết nhanh quá, người đời sẽ nói: “Hời hợt”. AI viết nhanh không ai nói gì, vì chính người gõ lệnh đã hời hợt trước.

Tuy nhiên, cái khuyết điểm lớn nhất của AI là nó không biết “giọng” của mình. Nhạc sĩ thật có phong thái, có nét riêng, có những chỗ sai mà thành đúng, những chỗ lệch mà thành duyên. AI thì an toàn. Rất an toàn. Nó né hết những góc cạnh vốn làm nghệ sĩ trở thành nghệ sĩ. Một ca khúc AI thường nghe như thể đã nghe ở đâu đó, nhưng không nhớ chính xác. Nghe giống quá khứ nhưng lại không thuộc về ai. Nghe như kẻ không có quê. Nghe như người không có vùng ký ức. Một bài hát sinh ra mà không có phả hệ, không có cha mẹ, không có dòng máu cảm xúc, chỉ có dấu căn cước số: “Được tạo lúc 14:03:22 bởi model XYZ.” Tuy nhiên, hiện trường có quá nhiều người làm nhạc không có cảm xúc biểu đạt chân thật, không có trình độ thẩm thấu cái đẹp trong ca từ, trong hành nhạc, và trong sự yên tĩnh của tâm hồn. Vì vậy, khó đua lại AI.

Nhưng chúng ta vẫn nghe. Vì sao? Vì dễ nghe. Và vì cuộc sống quá đầy tiếng động, chúng ta không còn thời gian phân biệt đâu là tiếng lòng, đâu là tiếng logic. Một bài hát AI đôi khi làm ta rơi nước mắt không phải vì nó hay, mà vì ta quá mệt. Mệt đến mức bất kỳ thứ gì gợi lại cảm xúc cũng khiến ta mềm đi. Và đó là khoảnh khắc đáng báo động nhất: khi người nghe không còn phân biệt được cảm xúc do nghệ thuật tạo ra với cảm xúc do thuật toán gợi lên. Sự không có khả năng phân biệt này, chính là sự thất bại của sáng tác và thưởng ngoạn.

3. Nhạc AI - Mặc kệ Ai?

Đối với nghệ sĩ, AI giống như một tấm gương khiến họ phải đặt câu hỏi rất đau: “Cái gì trong tôi là thật? Cái gì trong tôi là mô phỏng? Cái gì trong tôi mà AI không thể thay thế?” Một số nhạc sĩ lo lắng. Một số buông xuôi. Một số tức giận. Nhưng cũng có người hiểu rằng đây là cơ hội để nghệ sĩ trở lại bản chất của sáng tạo: không phải viết bài hát “giống thị trường”, mà viết bài hát “giống chính mình đến mức thị trường không biết xếp vào đâu”. AI giỏi lặp lại cái đã có. Nhạc sĩ cần tạo ra cái chưa từng có.

Người nghe cũng thay đổi. Khi biết một bài hát có thể được tạo ra trong vài giây, họ trở nên tiêu thụ cảm xúc với tốc độ của máy quét mã vạch. Một bài hát nghe được nhưng không đọng lại nhiều. Một giai điệu hay nhưng không làm nhớ lâu. Một lời ca êm nhưng không làm day dứt. Nếu ngày xưa, âm nhạc giống như một bữa cơm gia đình, thì hôm nay nó giống thức ăn nhanh: tiện, rẻ, no, nhưng không để lại dấu vết văn hóa. AI tăng tốc độ cung cấp, còn con người thì đánh mất kỹ năng thưởng thức chậm. Thưởng thức chậm là khả năng nghe một bài hát đến lần thứ mười mới thấm. AI tạo ra bài hát khiến ta thấm ngay lần đầu, nhưng quên ngay sau đó. Như tin nhắn flash sale.

Điều đáng sợ nhất không phải là AI sáng tác được nhạc, mà là người ta không còn bận tâm nhạc từ đâu đến. Một thời đại mà nguồn gốc cảm xúc trở nên không quan trọng nữa. Cảm xúc thật hay mô phỏng? Không quan trọng. Miễn là tạm thời lấp chỗ trống. Trong khoảng vài phút.

Nhưng giữa bầu trời đầy bài hát sinh ra từ máy, vẫn có những người muốn nghe tiếng hát có căn cước. Tiếng hát có thể sai nốt, nhưng đúng nỗi lòng. Giai điệu có thể hụt hơi, nhưng chứa hơi thở thật. Lời ca có thể vụng về, nhưng vụng về này có ký ức. Có người. Có nỗi đau không sao rút gọn thành dòng lệnh.



Tôi tin rằng tương lai âm nhạc sẽ không chết vì AI. Âm nhạc sẽ chết nếu con người thôi cảm xúc. Và tôi cũng tin rằng AI không giết được cảm xúc. Nó chỉ làm cảm xúc loãng ra, như nước súp chan thêm nước lã. Nhưng khi bị loãng đủ lâu, người ta sẽ bắt đầu thèm đậm. Thèm một cái gì đó có độ mặn của đời sống, có cay của kinh nghiệm, có đắng của thất vọng, và có ngọt của hồi sinh—những thứ máy không có.


Nghệ sĩ tương lai sẽ không cạnh tranh với AI bằng tốc độ hay sự mượt mà. Họ sẽ cạnh tranh bằng sự bất thường. Sự dở một cách sang trọng. Sự điên một cách có phong cách. Sự vụn vỡ có ánh sáng. Sự lạc giọng mà làm người ta nhớ. AI không hiểu nổi sự lạc giọng có hồn. Nó chỉ chỉnh sai. Mà chỉnh phô đôi khi chính là giết cái duyên.

Cho nên, ca khúc không có khai sinh—hay tôi gọi vui là ca khúc “mồ côi”—sẽ sống song song với bài hát có mẹ. Một bên là sản phẩm nhanh, rẻ, tiện, trơn. Một bên là di sản cảm xúc chậm, đắt, khó, và bám lâu. Như ăn hambuger và ăn cơm sườn nướng. Con người sẽ nghe cả hai. Nhưng khi đêm xuống và tim muốn tìm nơi trú ẩn, người ta vẫn chọn thứ có hơi người. Hơi người không thể giả tạo. Đôi khi giả được một vài phút. Nhưng không giả được cả đời.

AI sáng tác nhạc là dấu mốc khiến cả giới nghệ sĩ phải xét lại chính mình. Nhưng nó cũng là tấm gương phản chiếu xã hội: một xã hội muốn cảm xúc nhanh, muốn nghệ thuật rẻ, muốn âm nhạc tiện, muốn cuộc đời khỏi phức tạp. Nhưng nghệ thuật sinh ra để phức tạp. Cảm xúc sinh ra để làm phiền. Nếu mất hai thứ đó, âm nhạc sẽ chỉ còn là hiệu ứng âm thanh để lấp khoảng trống.

Kết luận đơn giản:

AI viết nhạc không có gì sai. Sai là khi chúng ta quên mất âm nhạc không phải là thứ để sản xuất, mà là thứ để sống cùng. Bản tình ca không có người mẹ vẫn có thể hay. Nhưng nó không thể thay thế bản tình ca có mẹ—người mẹ là trái tim, là máu, là ký ức, là sai lầm, là khoảng lặng, là giây phút nghệ sĩ không cố viết mà bị buộc phải viết. Và chính điều ấy làm âm nhạc trở thành nghệ thuật, không phải nội dung.

Khi mọi bài hát đều có thể được tạo bằng máy, thì bài hát có người tạo sẽ càng quý. Khi mọi cảm xúc đều có thể được mô phỏng, thì cảm xúc thật sẽ trở thành vàng ròng. Và khi một bản tình ca không có người mẹ khiến bạn rơi nước mắt, hãy nhớ rằng bạn khóc không phải vì bài hát sâu, mà vì trái tim bạn còn nguyên khả năng phản ứng với điều chưa từng có thật. Đó là điều khiến loài người vẫn còn hy vọng: chúng ta vẫn biết đau, và vẫn biết mỉm cười khi đau. Điều này, dù AI có cố gắng, cũng không bao giờ mô phỏng được.

Ngu Yên


Nhận Định Riêng Của Tôi

Đọc qua bài viết (Những ca Khúc Mồ Côi – Ai) của tác giả Ngu Yên. Bài viết đăng trên trang Việt Báo.
Dương như người viết đang phê phán giòng nhạc từ cỗ máy sáng tạo Ai.

“Âm nhạc hôm nay có thể sinh ra từ bộ máy lạnh như đá, không có mẹ, không cha, không có nhạc sĩ mang thai rồi một hôm cảm xúc ra đời”

Đây là một bài viết khá dài, bao gồm những nhận định, những dẫn chứng rất (Logic) về hiện tượng. Giòng nhạc sáng tác từ Ai.

“Điều đáng sợ nhất không phải là AI sáng tác được nhạc, mà là người ta không còn bận tâm nhạc từ đâu đến. Một thời đại mà nguồn gốc cảm xúc trở nên không quan trọng nữa. Cảm xúc thật hay mô phỏng? Không quan trọng. Miễn là tạm thời lấp chỗ trống.”

Đến cuối bài tác giả đã kết thúc.

“Kết luận đơn giản:

"AI viết nhạc không có gì sai. Sai là khi chúng ta quên mất âm nhạc không phải là thứ để sản xuất, mà là thứ để sống cùng. Bản tình ca không có người mẹ vẫn có thể hay. Nhưng nó không thể thay thế bản tình ca có mẹ—người mẹ là trái tim, là máu, là ký ức, là sai lầm, là khoảng lặng, là giây phút nghệ sĩ không cố viết mà bị buộc phải viết. Và chính điều ấy làm âm nhạc trở thành nghệ thuật, không phải nội dung.”

Tôi không phê phán quan điểm của tác giả Ngu yên, vì mỗi người đều có một góc nhìn khác nhau về khía cạnh âm nhạc.

Theo tôi.

Quan điểm cho rằng âm nhạc phải có “người mẹ”, phải có sự trải nghiệm, phải có ký ức và những nhịp đập nội tâm, để trở thành nghệ thuật là một cách nhìn đẹp, nhưng không phải là chân lý duy nhất.

Bởi bản chất của âm nhạc không nằm ở người sinh ra nó, mà nằm ở người lắng nghe. Một bản nhạc không cần biết người làm ra nó là ai, chỉ cần nó chạm được vào ai đó, ở đúng một khoảnh khắc nào đó trong đời, thì nó đã có linh hồn.

AI không có ký ức hay làm tổn thương, nhưng nó lại được nuôi bằng ký ức và tổn thương của hàng triệu con người. Khi AI tạo nhạc từ một bài thơ, một câu chuyện, một nỗi niềm mà con người trao cho nó, thì hồn của âm nhạc vẫn là của con người AI chỉ là phương tiện mở rộng biên độ sáng tạo. Điều làm một bản tình ca trở nên sống động không phải ở “Người mẹ” hay “Cỗ máy”, mà ở việc nó có đánh thức cảm xúc trong lòng người nghe hay không?

Và có lẽ, nghệ thuật chưa bao giờ bị giới hạn bởi cách nó được tạo ra. Nghệ thuật chỉ bị giới hạn khi ta tin rằng chỉ có một con đường duy nhất để cảm xúc trở thành âm thanh.

Theo tôi (Trí Tuệ Nhân Tạo Ai), trên phương diện Âm nhạc rất tuyệt vời

Tôi thật sự hạnh phúc khi được sống trong thời đại mà con người đã tạo ra AI (Artificial Intelligence) Trí tuệ nhân tạo. AI có thể hỗ trợ nhiều lĩnh vực: sáng tác âm nhạc, chỉnh sửa hình ảnh, dựng video… nhưng điều quan trọng là nó không thay thế cảm xúc con người; nó chỉ mở rộng khả năng sáng tạo của chúng ta.

Tôi nhớ thời trước đây, mỗi lần sáng tác một ca khúc, tôi phải viết bản nhạc, mang đến phòng thu, nhờ hòa âm và ca sĩ trình bày. Một bài hát hoàn chỉnh có thể tốn từ 100 đến 300 đô la – một khoản không nhỏ đối với một nhạc sĩ nghiệp dư. Nhiều bản nhạc vì thế chỉ nằm im trong ngăn kéo, không bao giờ có cơ hội đến với khán giả, không thể xuất hiện trên YouTube hay Facebook.

Nhưng hôm nay, với AI, chỉ cần một khoản phí nhỏ — khoảng 10 đô la mỗi tháng — tôi có thể thực hiện nhiều ca khúc hoàn chỉnh, với hòa âm chất lượng, giọng ca nam nữ do chính tôi lựa chọn. Lời nhạc vẫn từ những bài thơ tôi viết, giai điệu vẫn do tôi định hướng. AI chỉ là công cụ giúp biến cảm xúc thành âm thanh, giúp những sáng tác của tôi được cất lên và lan tỏa.

Với tôi, AI trong âm nhạc thật sự là một món quà tuyệt vời của thời đại — không thay con người, mà giúp con người nói được nhiều hơn, xa hơn, và rõ hơn bằng ngôn ngữ của trái tim.


Quan Niệm Của Riêng Tôi
Về Ai

Dù được sinh ra từ bộ máy lạnh lùng, không máu thịt, âm nhạc của AI không phải là thứ vô hồn như nhiều người vẫn nghĩ. 
Bởi lẽ, AI không tự mình thai nghén cảm xúc, chính con người mới là người gửi hơi ấm đầu tiên. Những giai điệu ấy bắt đầu từ một bài thơ, một ký ức, một niềm đau hay niềm vui rất thật mà con người trao cho nó. AI chỉ là bàn tay nối dài, là nhạc cụ mới của thời đại, còn linh hồn của âm nhạc vẫn thuộc về người yêu cầu, người khởi tạo.

Khi một bài thơ được viết bằng trái tim, từng chữ đều mang thân phận và nhịp thở của một đời người; và khi AI biến những dòng thơ ấy thành giai điệu, thì chính con người đã truyền cho nó sự sống. 
Âm nhạc không nằm ở nơi bản thân AI, mà nằm trong sự giao hòa giữa trí tuệ con người và công cụ sáng tạo hiện đại. Vì thế, dù được tạo bởi thuật toán, dòng nhạc ấy vẫn có hồn, bởi hồn nằm trong bài thơ, trong tâm ý của người đã viết nên nó, và AI chỉ giúp âm thanh hóa điều mà con người muốn gửi lại cho đời.

Người ta thường nói âm nhạc sinh ra từ trái tim của kẻ sáng tạo. Vì thế, khi nghe rằng âm nhạc hôm nay có thể được tạo ra bởi một bộ máy lạnh như băng, không cha, không mẹ, không biết rung động hay đau thương, nhiều người vội kết luận rằng đó là thứ âm nhạc vô hồn. Nhưng kết luận ấy chỉ đúng nếu ta quên mất một điều: AI không phải là chiếc nôi của cảm xúc, con người mới là người đặt vào đó hạt giống đầu tiên.

Âm nhạc do AI tạo ra giống như ánh trăng soi trên mặt nước. Trăng có thể lạnh, nhưng mặt nước là của trần gian, của lòng người. Nếu bài thơ con người gửi gắm mang nhiều rung động, thì những giai điệu AI dệt nên chỉ là sự phản chiếu, là cách mặt nước ngân vang dưới ánh sáng ấy. Vầng trăng không tự tạo ra sóng; sóng được sinh bởi gió trong lòng người.

AI cũng giống như chiếc đàn không dây của thời đại số. Bản thân nó không phát được âm thanh, nhưng khi con người đặt bài thơ, nỗi niềm, khát vọng của mình vào đó, những dây vô hình sẽ rung lên.

Thuật toán chỉ sắp đặt, nhưng giai điệu lại lấy từ những rung động mà do chính con người sáng tạo thật sự, gửi vào từng chữ thơ, từng nhịp ý tưởng.

Như một nhạc công chơi bằng đôi tay của thế kỷ mới, AI chỉ là người dệt lại những sợi tơ cảm xúc mà ta trao cho nó.

Thậm chí, ta có thể nói rằng âm nhạc từ AI giống như hoa nở từ hạt giống con người gieo vào một mảnh đất lạ. Mảnh đất có thể không biết đau khi mưa rơi, không biết vui khi nắng lên. Nhưng bông hoa nở ra vẫn mang màu sắc và mùi hương được hình thành từ hạt giống, từ trái tim người gieo.

Bài thơ chính là hạt giống ấy, và AI chỉ là khu vườn giúp nó nở theo một hình thức mới.

Vì thế, bảo rằng âm nhạc từ AI là vô hồn cũng giống như bảo rằng gương soi không phản ánh được vẻ đẹp thật. Chiếc gương im lặng, nhưng người đứng trước gương lại rất thật. AI cũng vậy: nó chỉ là bề mặt phẳng để cảm xúc con người in vào, khuếch đại, chuyển hoá thành âm thanh.

Âm nhạc có hồn hay không không bao giờ nằm ở công cụ, mà nằm ở trái tim gửi gắm. Khi bài thơ là của một con người thật, với nỗi đau thật, niềm vui thật, thì dù giai điệu bước ra từ bộ máy vô tri, nó vẫn mang hơi thở của nhân loại. 
AI không sinh ra âm nhạc, con người mới sinh ra nó. AI chỉ làm cho âm nhạc tìm được hình hài mới, đường bay mới, giữa một thời đại mà cái đẹp có thể được mở rộng bằng những cánh tay vô hình.

Âm nhạc của AI, suy cho cùng, vẫn là âm nhạc của con người, chỉ khác ở chỗ người cầm bút nay có thêm một nhạc cụ tinh xảo để biến cảm xúc thành tiếng ngân.

Louis Tuấn Lê
12-01-25





Louis Tuấn Lê
Xin mời thưởng thức Tình Khúc Tế Luân





 Tình Khúc Tế Luân

Nhận Xét Về Bức Chân Dung Phụ Nữ



Nhận Xét Về Bức Chân Dung Phụ Nữ



Bức Tranh chân dung người phụ nữ, gợi lên phong cách hội họa, tân cổ điển (Neoclassicism) pha trộn hiện thực (Realism) và một chút lãng mạn (Romanticism). Ánh sáng dịu tập trung vào gương mặt và phần thân trên gợi cách xử lý ánh sáng kiểu chiaroscuro của hội họa cổ điển, nhấn mạnh khối và đường nét cơ thể. Bảng màu trầm – ấm, cùng cách bố cục nửa thân, làm nổi bật vẻ trang nghiêm, thanh nhã của nhân vật, vốn là đặc điểm thường thấy trong các chân dung phụ nữ từ thế kỷ XVIII–XIX. Phần trang phục với chất liệu mềm, xếp nếp tự nhiên mang lại cảm giác hoài cổ, gợi liên tưởng đến những bức chân dung quý tộc hay phụ nữ trong đời sống thường nhật nhưng được lý tưởng hóa. Về ý nghĩa, phong cách này thường tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên, sự dịu dàng và phẩm giá của người phụ nữ, đồng thời phản ánh quan niệm thẩm mỹ về vẻ đẹp nữ giới trong nghệ thuật châu Âu truyền thống: vừa hiện thực, vừa có tính biểu tượng về sự tinh khiết, mong manh và vẻ đẹp vượt thời gian.


NÀNG LÀ
KHÚC HÁT ÁNH SÁNG VÀ SẮC MÀU


Nàng ngồi yên giữa miền sương lặng,
Ánh chiều nghiêng ướt mịn bờ vai,
Một nét buồn nghiêng trong đáy mắt,
Như giọt thời gian khẽ lạc loài.

Làn da thoảng mùi hương cổ tích,
Tựa cánh hoa vừa chạm gió xuân,
Ngực thở nhịp trăng non rất nhẹ,
Đủ làm nghiêng cả cõi trầm luân.

Môi hé nở một miền im vắng,
Chứa bao điều chưa ngỏ cùng ai,
Như thể nàng là câu thơ cũ,
Lạc giữa nhân gian những tháng dài.

Ôi dáng ngọc – không là da thịt,
Mà là sương đọng giữa hồn ta,
Là khúc nhạc rơi không thành tiếng,
Chỉ ngân lên ở cuối trời xa.

Nếu có kiếp luân hồi sắc đẹp,
Xin cho ta được hóa ánh đèn,
Để soi mãi dung nhan tĩnh lặng,
Một đóa trinh nguyên giữa cõi đêm.

Tế Luân
Cảm nhận về người phụ nữ 
trong bức chân dung

Xin mời xem những bức tranh phụ nữ đẹp.





























Tôi là một họa sĩ nghiệp dư
tôi rất yêu thich hội họa.
Lê Tuấn







 

Góc Nhìn Hiện Đại Về Ngày Lễ Thanksgiving Tại Hoa Kỳ



Góc Nhìn Hiện Đại Về
Ngày Lễ Thanksgiving Tại Hoa Kỳ



Thanksgiving ngày nay vượt ra khỏi khuôn khổ của một ngày lễ truyền thống; nó trở thành khoảnh khắc để mỗi người tự dừng lại, nhìn vào hành trình của mình và biết ơn không chỉ gia đình, mà cả những kết nối mới, những cơ hội và cả những thử thách đã giúp ta trưởng thành. Trong một xã hội đa dạng như Hoa Kỳ, Thanksgiving mang ý nghĩa phóng khoáng hơn: không gò bó trong nghi lễ cổ điển, mà mở rộng vòng tay với bạn bè từ khắp nơi trên thế giới, những người cùng chia sẻ bàn ăn, tiếng cười và câu chuyện đời thường. Bữa tiệc không chỉ là gà tây, bánh bí, hay khoai nghiền; nó còn là biểu tượng của sự sẻ chia, của việc tôn trọng sự khác biệt, và của tinh thần đoàn kết trong một xã hội luôn đổi thay. Thanksgiving vì thế trở thành dịp để con người trân trọng hiện tại, mở lòng hướng tới tương lai và nuôi dưỡng tình thân theo cách rất riêng, rất tự do.


Ngày Lễ Tạ Ơn
Thanksgiving


Ngọn lửa ấm trong mùa thu tháng lạnh,
Bàn tay người nối lại mảnh yêu thương.
Tiếng cười đọng trên vành nắng ban sương,
Gà tây thơm tỏa khói chiều thân thuộc.

Ngồi bên nhau chẳng cần biết từ đâu,
Chỉ cần thấy tim mình gần tim nhau.
Xứ sở ấy muôn sắc màu hội tụ,
Biết ơn đời phút lặng giữa ân sâu.

Thanksgiving lời thì thầm rất khẽ,
Ngày hôm nay sống rộng với ước mơ.
Thêm dịu dàng trong từng hơi thở nhỏ,
Giữa đời nhau vẫn giữ một bến chờ.

Cả đất nước chung nhịp lòng lan tỏa,
Tiếng sẻ chia sưởi ấm mọi không gian.
Ngoài kia dẫu muôn điều còn bão gió,
Mối tính này giữ trọn nghĩa nhân gian.

Rồi ta biết giữa bao mùa lá đổ,
Tình con người chẳng dễ thể phôi pha.
Thanksgiving ngọn đèn luôn rực đỏ,
Dẫn tìm về nơi mái ấm hiền hòa.

Tế Luân


Nước Mỹ Đã Sẵn Sàng Bước Vào Tuần Lễ Đón Mừng Lễ Tạ Ơn 2025!

Huyền Thoại Và Ý Nghĩa Lễ Tạ Ơn – Thanksgiving Trong Văn Hoá Hoa Kỳ



-Lễ Tạ ơn (Thanksgiving) là một trong những ngày lễ quan trọng và mang tính biểu tượng nhất của người Mỹ, được tổ chức vào Thứ Năm của tuần lễ thứ tư tháng 11 hằng năm. Đây là thời khắc người dân trên khắp nước Mỹ dừng lại để sum họp gia đình, tri ân cuộc sống, và mở đầu cho mùa lễ hội cuối năm.

Nguồn gốc – Từ huyền thoại đến lịch sử

Hình ảnh quen thuộc của Lễ Tạ ơn luôn gắn với bữa tiệc năm 1621 tại Plymouth, Massachusetts, nơi những người định cư châu Âu – thường được gọi là Pilgrims – theo truyền thuyết đã mời người Thổ dân bản địa Wampanoag cùng dự bữa tiệc mừng mùa gặt bội thu sau một năm sống sót đầy gian khó.

Con tàu Mayflower, cập bến vùng đất nay là Massachusetts vào năm 1620, mang theo khoảng 100 tín đồ Thanh giáo rời nước Anh để tìm kiếm tự do tôn giáo. Họ được xem là những người đặt nền móng đầu tiên cho cộng đồng định cư châu Âu tại Bắc Mỹ, mở đầu tiến trình hình thành Hoa Kỳ sau này.

Tuy nhiên, các sử gia hiện đại cho biết câu chuyện “Pilgrims và người bản địa cùng ăn mừng trong hòa bình” có phần được lý tưởng hóa; lịch sử thực sự phức tạp hơn, bao gồm cả những xung đột văn hoá và đất đai. Dẫu vậy, bữa tiệc năm 1621 vẫn được coi là biểu tượng khởi nguồn của Lễ Tạ ơn – ngày lễ tôn vinh lòng biết ơn và tinh thần cộng đồng.

Lễ Tạ ơn 2025: Kỳ nghỉ dài, di chuyển lớn và mùa mua sắm “bùng nổ!”

Lễ Tạ ơn là ngày nghỉ liên bang, khiến nhiều trường học và doanh nghiệp đóng cửa. Nhờ vậy, người dân có cuối tuần dài bốn ngày, thường là dịp di chuyển nhiều nhất trong năm. Từ chiều Thứ Tư, các phi trường và xa lộ luôn trong tình trạng “cao điểm”.

Ngay sau Lễ Tạ ơn là Black Friday – 28/11/2025, ngày mua sắm sôi động nhất năm. Các cửa hàng tung ra hàng loạt chương trình giảm giá mạnh, ưu đãi “doorbuster”, và nhiều trung tâm thương mại mở cửa từ rạng sáng để đón hàng triệu tín đồ săn hàng.

Hai sự kiện tiếp nối là:

•Small Business Saturday – khuyến khích mua sắm tại doanh nghiệp địa phương

•Cyber Monday – tâm điểm của mua sắm trực tuyến

Chuỗi ngày lễ này tạo thành “cơn lốc thương mại” bắt đầu từ Lễ Tạ ơn cho đến cuối tháng 11.

Mối liên kết giữa 2 ngày: Lễ Tạ ơn và Giáng sinh

Tại Hoa Kỳ, Lễ Tạ ơn và Giáng sinh gần như đi liền với nhau:

1. Khởi đầu mùa lễ hội

Ngay sau Lễ Tạ ơn, các gia đình bắt đầu trang trí nhà cửa, dựng cây thông và chuẩn bị đón Giáng sinh. Đây được coi là “cú hích chính thức” mở màn cho mùa lễ cuối năm.

2. Tinh thần đoàn tụ và bữa ăn truyền thống

Cả hai ngày lễ đều đề cao gia đình: mọi người trở về nhà, cùng chia sẻ bữa ăn ấm cúng. Nhiều món ăn xuất hiện trong cả hai dịp, như gà tây nướng, stuffing, khoai nghiền và các loại bánh ngọt.

3. Tinh thần cho đi và phục vụ cộng đồng

Lễ Tạ ơn gắn với các hoạt động từ thiện như tặng gà tây, phát bữa ăn cho người vô gia cư; còn Giáng sinh là mùa quyên góp đồ chơi, thực phẩm và nhiều chương trình thiện nguyện khác.

Điểm chung của hai ngày lễ là lan tỏa lòng nhân ái.

Hai ngày lễ – Một thông điệp chung

Dù khác nhau về nguồn gốc, Thanksgiving và Christmas cùng tạo nên khoảng thời gian ấm áp nhất năm: thời điểm để nhìn lại, biết ơn, yêu thương và quây quần bên gia đình.

Lễ Tạ ơn không chỉ là huyền thoại lịch sử của người Mỹ, mà còn là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, lòng biết ơn và những giá trị nhân bản – tiếp tục được lưu truyền qua nhiều thế hệ.



Vui vẻ trong ngày Lễ! Sau đây là 8 thống kê sưu tầm về Lễ Gà Tây (Thanksgiving Turkey), được nhiều báo Mỹ từng ghi nhận. (Đọc để cười… kiếm phút vui!)





1. Mỗi năm có hơn 46 triệu con gà tây… “hy sinh!” vì chính nghĩa!

Đây là ngày duy nhất trong năm mà người Mỹ ăn gà tây nhiều đến mức nếu gà tây biết đọc lịch, chắc nó trốn mất một tuần trước lễ!

2. 25% người Mỹ quên… rã đông gà!

Và họ phải dùng biện pháp tuyệt vọng: ngâm trong nước nóng, dùng máy sấy tóc, hoặc… để cạnh máy sưởi. (Tất cả đều bị chuyên gia cảnh báo là “đừng làm!”)

3. 12% người Mỹ… làm cháy gà tây!

Đây là thống kê chính thức từ các công ty bảo hiểm hỏa hoạn. Ngày Thanksgiving là ngày xảy ra cháy nhà nhiều nhất trong năm vì… chiên gà tây.

4. 3 trong 5 đầu bếp gia đình thấy… stress hơn thi final exam! Hay thi bằng lái xe!

Thanksgiving khiến nhiều người bối rối đến mức cứ 10 người thì có 6 người thú nhận:

“Nấu gà tây còn áp lực hơn đi thi đại học!”

5. 40 triệu người… giả bộ thích món không hề thích

Nhiều nhất là:

•stuffing (nhân bánh mì),

•cranberry sauce,

•pumpkin pie.

Họ vẫn mỉm cười ăn để khỏi phụ lòng… chủ nhà.

6. 70% chủ nhà cho biết khách đến chỉ để… ăn rồi về

Nghiên cứu vui: đa số khách đến đúng giờ, ăn đúng 20 phút, nói chuyện 10 phút… rồi lỉnh mất!

7. 14% người Mỹ tranh cãi vì… chọn kênh TV

Cãi nhau về bóng đá NFL, parade Macy’s hay bật Netflix. Và 6% giận đến mức bỏ ra khỏi phòng khách.

8. Hơn 200.000 người mỗi năm… bị thương do cắt gà tây

Ngón tay là nạn nhân chính, đặc biệt là người dùng dao mới mua. Các ER (emergency room) gọi Thanksgiving là “Ngày Lễ Đẫm Máu Nhẹ”.



CHƯA HẾT: 8 THỐNG KÊ HÀI HƯỚC – GÀ TÂY & NGƯỜI VIỆT BAY AREA!





1. 78% gia đình Việt… mua gà tây trước, nhưng lại ăn… vịt quay sau!

Gà tây để trưng cho có “không khí Mỹ”, còn vịt quay mới là “chính đạo!”

2. 60% nói: “Ăn gà tây hơi nhạt!”

Nhưng vẫn chấm… nước mắm gừng, thấy ngon bất ngờ!

3. 42% nhà Việt ở San Jose phải… nhờ Google tìm cách rã đông gà tây

Tìm kiếm phổ biến nhất:

“Frozen turkey – cứu với!”

4. 1 trong 3 gia đình đem gà tây ra… phở hóa!

Gà tây nấu phở, gà tây kho gừng, gà tây bóp gỏi.

Thanksgiving kiểu Việt: “Không bỏ gì hết, tận dụng tối đa!”

5. 55% khách đến dự tiệc… không ăn pumpkin pie!

Nhưng nếu thay bằng bánh flan, bánh da lợn, hoặc chè ba màu thì hết sạch trong 10 phút!

6. 25% người Việt Bay Area căng thẳng (stress) vì… kẹt xe 280 – 101 – 680

Không phải vì nấu, mà vì chạy 3 căn nhà trong một buổi để “ăn ké” 3 tiệc Thanksgiving khác nhau.

7. 30% gia đình Việt phải gọi FaceTime về Việt Nam

Để cho ông bà thấy con cháu “đang làm lễ Tây”… nhưng thật ra 5 phút sau là ngồi ăn bún bò!...giò heo!

8. 80% gia đình kết thúc Thanksgiving bằng… Karaoke!

Không cần biết no cỡ nào, cuối cùng cũng sẽ vang lên:

“Trên 4 Vùng Chiến Thuật” – “Sầu Đông” – “Con Đường Xưa Em Đi” – “LK Lính VNCH”

Đặc biệt nếu có cựu quân nhân VNCH, chắc chắn sẽ có ai đó đứng dậy đọc thơ hoặc kể chuyện thời quân ngũ giữa bàn gà tây! Rồi “huynh đệ chi binh,” dzô"


50 Năm! Bước Vào Phần Văn Nghệ: “Xin Nhận Nơi Này, là Quê Hương!”





-Có những khoảnh khắc trong đời, ta tưởng mình đã đủ mạnh mẽ, đủ từng trải để không còn run rẩy trước nỗi buồn hay niềm thương nào nữa. Nhưng rồi, một ngày trở về quê cũ – nơi ta đã cất tiếng khóc chào đời – trái tim bỗng thắt lại! Mọi thứ trước mắt vẫn quen, nhưng không còn là quê hương trong ký ức. Ngõ xưa không còn tiếng cười cũ. Bạn bè tản mác. Thời cuộc đổi thay. Và tàn nhẫn hơn tất cả: đất nước vẫn chìm trong bóng tối của độc tài cộng sản!

Ta lặng người đứng giữa quê nhà, mà nghe như mình… lạc lõng! Khách lạ ngay trên quê hương cũa mình!

Chưa bao giờ khoảng cách giữa “quê hương tôi” và “đất nước này” xa đến thế.

Ngay phút ấy, một nỗi bàng hoàng đau xé bật lên:

“Tôi nhớ nước Mỹ quá! Tôi muốn trở về Mỹ ngay lập tức!”

Người ta thường nói một câu như chân lý:

“Nước Mỹ không phải là Thiên Đường – nhưng là nơi đáng sống nhất trên cõi đời này.”

Và tôi tin điều đó. Tin từ tận sâu trong trái tim đã đi qua hơn 20 năm chiến tranh, vượt qua biển cả, chứng kiến khổ đau, chết đi sống lại, rồi mới tìm được bến bờ bình yên.

Hóa ra, sau bao năm trôi nổi, chính nước Mỹ – xứ sở tưởng chỉ ghé tạm – lại dang tay ôm lấy đời mình. Nơi đây, tôi tìm được tự do. Tìm được tương lai cho con cháu. Tìm được mái nhà của tuổi già. Và tìm được một sự thật giản dị, mà cũng đau lòng:

Quê hương nơi tôi sinh ra, tôi thương đến rã rời… nhưng tôi không thể sống ở đó, chừng nào cộng sản còn cai trị.

Vậy thì, hãy để tôi chọn nơi này.

Chọn nước Mỹ làm quê hương thứ hai cuối đời.

Trong cuộc sống, ta đã nói biết bao lời cảm ơn – với bạn bè, với người thân, với những người đã giúp đỡ ta. Nhưng có bao giờ… ta cúi đầu cảm ơn nước Mỹ chưa?

Trong khi chính nơi này đã cưu mang ta, mở cửa đón ta, chắp cánh cho bao thế hệ tị nạn Việt Nam đứng dậy sau tàn lửa chiến tranh.

Những năm tháng đau thương của cuộc chiến Việt Nam đã cướp đi 58,000 sinh mạng thanh niên Mỹ – những người đã ngã xuống trước khi kịp hiểu hết ý nghĩa của tự do. Vậy mà nước Mỹ vẫn mở rộng vòng tay, vẫn đón nhận chúng ta – những người tị nạn lưu lạc, những con thuyền chới với giữa biển đêm.

Chúng ta đã đến đây.

Đã sống.

Đã đoàn tụ.

Đã xây dựng lại cuộc đời tưởng như đã mất.

Và giờ đây, hơn lúc nào hết, là lúc ta phải nói:

Thank You, America! Cám ơn nước Mỹ!

Ít nhất một lần mỗi năm – trong mùa Tạ Ơn – ta phải nhắc lại lời này.

Bởi vì chính chúng ta, những người Việt tha hương, đã chọn: nơi này là quê hương.

Xin lấy ý nghĩa đó, mở đầu cho loạt bài văn nghệ: “Cám Ơn Nước Mỹ – Nói Về Nước Mỹ, Trong Mùa Tạ Ơn 2025.”







Khúc Thì Thâm Trong Tranh Vẽ Chân Dung Phụ Nữ Đẹp



Phân Tích Nghệ Thuật 
Tranh Vẽ Chân Dung Thiếu Nữ 


Tranh chân dung thiếu nữ từ lâu đã là một đề tài quen thuộc trong hội họa, bởi ở đó hội tụ vẻ đẹp của hình thể, tâm hồn và những rung động tinh tế nhất của con người. Qua hình ảnh người thiếu nữ, người họa sĩ không chỉ tái hiện vẻ đẹp bên ngoài mà còn gửi gắm những suy tư sâu lắng về thân phận và vẻ đẹp nội tâm của người phụ nữ.

Trong các bức tranh chân dung thiếu nữ, nét vẽ thường mềm mại, đường nét uyển chuyển, màu sắc dịu nhẹ, ánh sáng mờ ảo nhằm tôn lên sự mong manh, thuần khiết và nữ tính. Tư thế ngồi nghiêng, ánh mắt cúi nhẹ hay vẻ trầm tư trên gương mặt đều gợi nên cảm giác yên tĩnh, trầm lắng, như thể người thiếu nữ đang sống trong thế giới nội tâm riêng biệt. Người họa sĩ không vẽ người đàn bà như một đối tượng phô bày mang tính sắc dục, mà như một biểu tượng của sự suy tư, mang tính cảm xúc, của thời gian và ký ức.

Điều mà người họa sĩ muốn nói lên, chính là vẻ đẹp của người phụ nữ không chỉ nằm ở dung nhan mà còn ở nét dịu dàng, sự kín đáo và chiều sâu tâm hồn. Những bức tranh này thường mang ý tưởng ca ngợi vẻ đẹp thuần khiết, vẻ đẹp của sự lặng im, của những khoảnh khắc rất đời nhưng đầy chất thơ – khi người thiếu nữ thả hồn trong suy tư, trong mộng mơ hay nỗi buồn rất nhẹ.

Nhìn vào những tác phẩm ấy, người xem không chỉ thấy một người phụ nữ đẹp, mà còn cảm nhận được tinh thần của người họa sĩ: yêu cái đẹp, trân trọng sự mong manh của đời sống và khát khao lưu giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ đang trôi qua. Chính vì vậy, tranh chân dung thiếu nữ không chỉ là hội họa, mà còn là thơ, là nhạc, là tiếng lòng rất khẽ của con người trước vẻ đẹp của người đàn bà.



KHÚC THÌ THẦM TRONG TRANH VẼ

Nàng không chỉ ở trong tranh
mà ở trong
một tiếng thở dài rất khẽ
của người đứng lặng trước hoàng hôn
nghe lòng mình
chạm phải
một lối trăng thanh.

Màu sắc
không còn là màu sắc,
mà là nhịp tim
được pha loãng
bởi cái nhìn.

Từng sợi tóc
một nốt trầm
rơi thật chậm
xuống khoảng lặng
sâu thẳm
của tâm hồn.

Bờ vai ấy –
hình như biết rung,
đường cong đàn bà
không chỉ là hình thể,
mà là một câu thơ
chưa kịp gọi tên,
là khúc nhạc
vừa chạm môi thời gian
đã vỡ
trong im lặng.

Người đàn bà trong tranh
không nhìn ta,
mà nhìn vào nơi sâu nhất
của kẻ đang ngắm nàng.

Ở đó
có một điều gì
rất cũ
nhưng cũng rất mới,
rất mềm,
rất mong manh.

Và ta chợt hiểu:

Hội họa
chỉ là cánh cửa.
Thơ
là hơi thở.
Nhạc
là sóng ngầm.

Còn nàng –
là hiện thân
của những tiếng lòng rất khẽ
vừa kịp chạm
vào cõi người.

Tế Luân
11-21-25

































































Tôi là một hỏa sĩ nghiệp dư
Tôi rất yêu thích hội họa






Bài viết Phân Tích Tranh Chân Dung Thiếu Nữ, xem như một gợi ý để qúy vị đọc, và có thêm những nhận xét và phân tich nghệ thuật hội họa.
Riêng những tranh vẽ chân dung tôi sưu tấm trên facebook và goole image.
Lê Tuấn

Cuộc Sống Thi Ca



Vội Chi Rồi Mình Cũng Già - Tình Khúc Tế Luân

Vội Chi – Rồi Mình Cũng Già           Trăm năm một kiếp con người, chúng ta đều nhận ra tuổi thọ con người nằm trong vòng của chu kỳ một tr...