Tìm kiếm Blog này

Thứ Tư, 30 tháng 12, 2020

Happy New Year 2021 & Thung Lũng Chiều Thu

Happy New Year 2021

Xin trân trọng gửi đến quý vị lời chúc tốt đẹp nhất, chào mừng năm mới 2021. Hôm nay cũng là ngày cuối năm, chúng ta chuẩn bị (Countdown) đón chào năm mới, tràn đầy niềm hy vọng một tương lai tươi sáng hơn. Chúng ta sẽ có đầy đủ thuốc chủng ngừa Covid 19, bệnh dịch quái ác này sẽ bị đẩy lùi, để trả lại sự bình an cho nhân loại, trở về với cuộc sống an lành như bình thường, mọi sinh hoạt đều tưng bừng khai trương đón chào một ngày mới. Thân chúc quý vị Văn Nhân, Thi Sĩ dồi dào sức khoẻ và dồi dào cảm xúc để có những sáng tác hay nhất.
Chúc Quý vị Vạn Sự Như Ý.
Trân trọng
Lê Tuấn



Thung Lũng Chiều Thu
Chiều thu trên thung lũng
Thảm hoa vàng mông mênh
Nghe nồng nàn hoa cải
Vạt áo nàng hớ hênh.
Phải chăng em mùa thu
Một thời vẫn đợi chờ
Hương thơm mùi cỏ dại
Ánh mắt đầy ước mơ.
Em đẹp nét thơ ngây
Vàng phai dáng hao gầy
Thu và em là một
Cùng hoa lá nhẹ bay.
Hương cải vàng nồng cay
Màu vàng hoa đắm say
Đón em về lễ hội
Cho nhau niềm ngất ngây.
Ai về qua thung lũng
Bâng khuâng trải nỗi niềm
Tôi xin bó hoa cải
Tặng em nỗi niềm riêng.
Em! Nồng nàn hơi thở
Đôi môi ấm nụ hôn
Thung lũng tràn nỗi nhớ
Tiếng chuông ngân gọi hồn.
Lê Tuấn
Buổi chiều thu trên Thung Lũng Hoa Vàng.
December 29, 2020



Thứ Hai, 28 tháng 12, 2020

Đôi Mắt Nói

Tôi tình cờ nghe một ca khúc viết về (Đôi Mắt) tự nhiên tôi cảm nhân được một rung động nhẹ, và tôi đã viết bài thơ (Đôi Mắt Nói) có khi ngôn từ trở nên câm nín, nhưng đôi mắt đã nói lên tất cả. Xin chia sẻ cùng quý vị yêu thích văn thơ đọc cho vui.

Chúc vui và bình an. December 28, 2020
Lê Tuấn




Đôi Mắt Nói


Tôi không nghe những lời em muốn nói
Nhưng đôi mắt em cho biết thật nhiều
Như ngọn lửa đam mê thèm cháy bỏng
Lòng ngại ngùng e thẹn những đăm chiêu.

Đôi mắt em đang nói những lời yêu
Vì tình yêu mơ mộng biết bao điều
Thoáng nhìn nhau, như ngàn lời đã nói
Đôi mắt em trong sáng đẹp yêu kiều.

Mắt em long lanh như ánh sao trời
Trong câm nín tình riêng đã gọi mời
Làm xao xuyến mối tình đầu thầm kín
Đôi mắt buồn, để hồn ta chơi vơi.

Đôi mắt em đăm chiêu buồn đến thế
Bóng chiều thu, mây trắng sớm bay về
Làm e thẹn hoa cúc vàng chớm nở
Chợt ngập ngừng, lòng rung nhẹ đam mê.

Đôi mắt khóc, làm tan nát lòng nhau
Giọt lệ sầu, rơi nhẹ trái tim đau
Nghe tiếng nấc, nghẹn ngào theo nhịp thở
Nhớ yêu ơi! Đôi mắt thật nhiệm mầu.

Đôi mắt huyền, hồn ngây dại ngẩn ngơ
Cho ngôn từ bối rối những vần thơ
Xóa tan đi lần thẹn thùng bỡ ngỡ
Đôi mắt nói, niềm khao khát đợi chờ.

Lê Tuấn
"Người nghệ sĩ lang thang trong tâm tưởng
thả hồn vào thơ văn, viết bài thơ tình cho đôi mắt em"



 

 

Thứ Bảy, 26 tháng 12, 2020

Giáng Sinh Mùa Covid - Noel Nguyện Cầu - Giáng Sinh 2020. Phương Hoa - Minh Thuý - Lê Tuấn

 Merry Christmas And Happy New Year 2021.

Chúc Mừng Giáng Sinh Và Năm Mới, tràn đầy niềm tin yêu và hy vọng. Cầu chúc sự Bình An đến với mọi người. Xin chia sẻ bài thơ ngắn viết hôm nay, đúng ngày Giáng Sinh trên Thung Lũng Hoa Vàng, San Jose.
Trân Trọng
Lê Tuấn

Giáng Sinh Mùa Covid 19
Giáng sinh về trên phố
Rực rỡ đèn đêm nay
Tiếng chuông ngân vang vọng
Thánh kinh cầm trên tay.
Đếm bao ngày dịch bệnh
Khóc thương người đã qua
Gió đông về nức nở
Xô đời nhau xót xa.
Giáng sinh về rực rỡ
Em lộng lẫy như xưa
Nghe tiếng lòng nhung nhớ
Tuyết nhẹ rơi trong mưa.
Em trở về chốn cũ
Tìm lại thoáng hương xưa
Đêm nguyện cầu hiển thánh
Điệu nhạc buồn tiễn đưa.
Giáng sinh về trên phố
Dịch Covid hoành hành
Loài người đang khấn nguyện
Ơn Thiên Chúa An Lành.
Lê Tuấn
Giáng sinh về trong dịch bệnh Covid 19
December 25, 2020.


NOEL NGUYỆN CẦU 
(Kính họa bài Giáng Sinh Mùa Covid 19 của thầy Lê Tuấn)


Đèn Noel ngoài phố 
Luôn sáng ngời xưa nay
Dầu mưa dông bão tố
Người người tay trong tay

Giáng Sinh này ác bệnh
Triệu triệu người kinh qua
Đau lòng người ở lại
Bao oan hồn lìa xa

Đèn sao giăng rỡ rỡ
Nhưng giờ đà khác xưa
Thánh Đường buồn nức nở
Buồn rơi tràn cơn mưa

Đêm về qua lối cũ
Nhớ chuyện mình năm xưa
Sao lòng nghe ủ rũ
Tiếng kinh cầu xa đưa

Hồi chuông nơi đầu phố
Đường không khách bộ hành
Cầu Chúa xin cứu độ
Trần gian được phước lành

Phương Hoa - DEC 25th 2020


Giáng Sinh 2020

Mùa Noel vắng lặng 
Mây trắng xoá hôm nay 
Cảnh vật màu hiu hắt 
Cà phê ấm giữ tay 

Ngồi nhà vì bệnh dịch 
Đại họa vẫn lại qua 
Huyệt lạnh chôn tầng lớp 
Sinh ly tử biệt xa

Nhà Thờ chuông đổ vọng 
Tưởng nhớ mấy mùa xưa 
Mắt thả ngoài khung cửa 
Trời buồn đổ giọt mưa

Trầm ngâm lời nguyện ước 
Biết kể mấy cho vừa 
Chúa xuống ban ơn phước 
Không còn cảnh tiễn đưa

Giáng Sinh về khắp chốn 
Lệnh cấm phải tuân hành 
Covid đang tàn hại 
Cầu xin cuộc sống lành 

Minh Thuý Thành Nội 
Tháng 12/25/2020



Thơ Đến Từ Đâu - Thơ Là.. Thơ - Phương Hoa - Minh Thuý - Lê Tuấn

Thơ không lý tưởng hóa mọi suy tư, mà thơ trở nên thi vị hóa, vì tính chất lãng mạn của thơ, vì thế thơ chính là sứ giả đem thông điệp của chân thiệm mỹ, của lòng từ bi, bác ái, đến với đời sống một cách nhẹ nhàng, êm dịu, để giải thoát con người ra khỏi vô minh, lầm lạc.

Những triết ly của Thiền định, ngay cả những kinh kệ của Phật Pháp, đều sử dụng thơ để thi vị hóa, làm cho người đọc dễ cảm thụ hơn, dễ đi vào tâm hồn hơn.

Thơ chính là sự hiện hữu, được diễn tả bằng vần điệu của thi ca.

Trọng tâm của thơ là cảm xúc hơn là suy tưởng. Thơ có nhiệm vụ thay thế tôn giáo nghiã là nhiệm vụ làm cho tâm hồn thanh khiết, cảm nhận được cái đẹp của vũ trụ làm rụng động tâm hồn con người, dễ cảm hoá được lòng người. cảm hoá giữa con người và mọi sinh vật.

Bởi vì thơ không còn lý tưởng hoá mà trở nên thi vị hoá, vì tính chất lãng mạn của thơ. Nhờ đó thơ chính là sứ giả chuyên chở thông điệp từ bi bác ái, triết lý tôn giáo đến với loài người, để giải thoát con người ra khỏi vô minh, lầm lạc.

Lê Tuấn

Thơ Đến Từ Đâu 

Thơ là hơi thở thần linh 
Từ trong thánh địa hiện sinh làm người 
Thơ là ngôn ngữ của trời 
Dòng sông tư tưởng người đời mộng mơ. 

Thơ là vương vấn đợi chờ 
Buồn vui trải rộng đôi bờ thương nhau 
Thơ là tiếng nói mở đầu 
Tiếng yêu hoà khúc, phượng cầu se duyên. 

Thơ không che dấu muộn phiền 
Trăm năm thân phận nào quên tình người 
Thơ đem hoa đến tặng đời 
Cho nhau ngọt mật, những lời yêu thương. 

Thơ từ trong cõi vô thường 
Bước theo dấu vết đoạn trường viết ra 
Thơ là lời thật trong ta 
Gửi theo vần điệu mượt mà thành thơ. 

Lê Tuấn 
Một cảm xúc về Thơ. 
December 21, 2020



THƠ LÀ...
(Kính họa bài Thơ Đến Từ Đâu của thầy Lê Tuấn)


THƠ từ ngôn ngữ diệu linh
Dạt dào cảm xúc dưỡng sinh tình người
THƠ đem huyền bí đất trời
Hoà trong nhân loại trọn đời say mơ

THƠ từ gió đợi mây chờ
Góp gom tinh tuý xây bờ cùng nhau
THƠ đem ý hiệp tâm đầu
Chung lòng chung điệu nhịp cầu nối duyên

THƠ từ buông bỏ nỗi phiền
Thiết tha trao gửi sao quên lòng người
THƠ đem hương sắc cho đời
Nghìn yêu trăm nhớ vạn lời luyến thương

THƠ từ cơn mộng bình thường
Miên man tâm trí can trường trải ra
THƠ từ tận đáy lòng ta
Tuôn lời châu ngọc sao mà trách thơ?


Phương Hoa - DEC 22nd 2020



Thơ 

Thơ là kết tụ huyền linh
Say sưa bất tận nảy sinh lòng người 
Thu, đông giao động đất trời 
Trao mây gởi gió vui đời giấc mơ 

Thơ là khao khát nỗi chờ 
Mộng khơi dạt sóng cách bờ cảm nhau
Vụng về khỏa bút ban đầu 
Đẹp màu hoa nở mong cầu nối duyên

Thơ nào xoá được ưu phiền 
Hoàng hôn gối nguyệt khó quên nắng ngời 
Ru êm giấc ngủ thảnh thơi 
Xuân nồng hạ biếc chữ vần kết thương 

Thơ dâng ý mộng bình thường 
Sương mờ bảng lảng đêm trường tuôn ra 
Lay hồn cảm xúc trong ta
Hương lùa hạnh phúc điệu đà tiếng thơ.

Minh Thuý Thành Nội 
Tháng 12/26/ 2020

Thứ Hai, 21 tháng 12, 2020

Tháng Mười Hai - Mùa Tuyết Rơi

Chia sẻ cùng quý vị yêu thích Văn Thơ một bài thơ (tình lãng mạn) mới viết cho Tháng Mười Hai.
Chúc vui và Bình An
Lê Tuấn

Tháng Mười Hai
Tháng mười hai vừa đến
Mùa thu vàng lướt qua
Hàng cây khô lá đỏ
Em xa rồi… xót xa.
Ở hai đầu nỗi nhớ
Đầu nào của riêng ta
Đầu nào em rũ bỏ
Nhánh buồn, nụ đươm hoa.
Nhớ nhau tình cũ bay xa
Nai vàng ngơ ngác, em là cỏ non
Tuyết băng phai nhạt màu son
Cỏ cây mới nhú nụ tròn tháng giêng.
Chút hồng nhan với tình riêng
Lòng du dương nhớ cội phiền chơ vơ
Thiên thu mở rộng đôi bờ
Trói hồn thơ lại, bây giờ là em.
Lê Tuấn
Tháng mười hai trên Thung Lũng Hoa Vàng




Mùa Tuyết Rơi

Mùa đông chia đôi lối
Hai bên tuyết dựng bờ
Em đi vào chính giữa
Đem buồn đến ngẩn ngơ.

Đêm qua trong giấc mơ
Em tìm lại tuổi thơ
Có một chàng thi sĩ
Tặng em một bài thơ.

Bài thơ tình đẩy đưa
Ngôn từ ướt như mưa
Em cười không dám hứa
Ngày sau vẫn yêu thơ.

Tuyết tan chảy ướt trang thơ
Lòng em tình ấy bao giờ phôi phai. 
Mịt mờ sương phủ bóng ai
Bước chân ngần ngại đường dài xa xưa.

Đầy trời tuyết đổ cơn mưa
Em ngồi khoác mộng cho vừa đôi vai
Đợi nhau một bóng hình hài
Mai sau xin hỏi nhớ hoài tuyết rơi.

Lê Tuấn
Viết cho mùa tuyết rơi. December 21, 2020December 20, 2020





Cái Yếm Đào

Trước khi dùng xú-chiêng như người phụ nữ Tây Phương, người phụ nữ Việt Nam đã biết dùng cái yếm để che kín bộ nhũ hoa. Nói như thế không có nghĩa là cái yếm chỉ có công dụng như cái xú-chiêng của người Tây Phương mà thực sự công dụng của nó còn rộng rãi hơn nhiều. Trong lúc cái xú-chiêng chỉ dùng để che kín và nâng đỡ bộ nhũ hoa thì cái yếm của người phụ nữ Việt Nam đôi khi còn có thể dùng thay thế cho cái áo cụt “ra đường đi đâu gần gần mà chỉ bận yếm thì cũng chẳng ai rầy” hoặc, hơn thế nữa, “mùa nóng nực những người làm việc khó nhọc chỉ mặc yếm che ngực, đủ kín đáo, không mặc áo”.


Theo Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ trong Tự Điển Việt Nam (q.I, trang 669) chiếc yếm được định nghĩa như sau: “Yếm: Miếng vải hình tam giác dùng che ngực"


Cô kia mặc yếm hoa tằm,
Chồng cô đi lính cô nằm với ai.

Theo Trần Ỷ trong bài “Quê Rích Quê Rang”, chiếc yếm được mô tả “là một tấm vải đen hay màu hồng, gần như hình tam giác, có dải cột choàng ra sau cổ và sau eo”.


Theo Nhất Thanh Vũ Văn Khiếu trong Đất Lề Quê Thói, “Yếm mặc để che kín ngực là mảnh vải vuông, một góc may cổ xẻ, cổ thìa, hay cổ xây, có dải bọc treo lên cổ, hai góc đối nhau vắt sang hai bên sườn may dải rộng quấn vòng sau lưng ra đàng trước bụng, thường quấn chặt không để cho vú ngóc lên phô trương đường cong nét gợi, không để cho rung rinh, dún dẩy, vươn ra quá cỡ.”

Theo Anh Thy trong bài Nghìn Năm Dải Yếm Bắc Cầu, “Cái yếm đó có cấu tạo khá đơn giản. Một mảnh vải hình thoi khoét tròn một đầu, được gắn dải lụa để buộc lại sau cổ và lưng”.
Hai ông Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ là người Nam, ông Trần Ỷ người miền Trung, ông Nhất Thanh Vũ Văn Khiếu và ông Anh Thy là người Bắc.
Như vậy, có lẽ cái yếm của người miền Trung và người miền Nam có hình dáng gần giống như hình tam giác khoét cổ ở đỉnh. ; trong lúc đó cái yếm cuả người phụ nữ miền Bắc lại có hình dáng gần giống như hình vuông hay hình thoi và cổ yếm được khoét ở một góc.

Như ông Trần Ỷ đã nói trong bài vừa dẫn, “Yếm vừa che ngực vừa là món trang sức của các cô đang độ xuân thì, nhờ màu sắc, nhất là cái cổ yếm là một công trình tuyệt xảo của các cô gái khéo tay : đường viền chạy chân rết, luồn được vào trong là cả một công phu.”




Nhác trông cái yếm cũng xinh
Khen ai khéo dệt ra hình hoa mai
Khen người khâu yếm cũng tài
Cổ thêu con nhạn có hai đường viền

Cổ thì em ngả màu hiên
Thắt lưng mùi huyền, dải yếm cũng xinh
Khen ai khâu yếm cho mình
Đường lên đường xuống ra hình lưng ong

Yếm này em ngả màu hồng
Yếm này nhuộm mất mấy công hỡi nàng?
Khi xưa lụa hãy còn vàng
Khen ai khéo nhuộm cho nàng, nàng ơi!


Về các loại vải may yếm còn tùy chủ nhân của chiếc yếm (giàu nghèo, già trẻ), tùy theo môi trường sử dụng yếm. Yếm mặc ở nhà hay khi đi lao động được may bằng vải ta hay vải trúc bâu. Vào những ngày hội hè đình đám người ta thường mặc yếm màu, con nhà khá giả mặc yếm vóc, yếm nhiễu là những loại vải quý đắt tiền:


Hỡi cô yếm thắm lòa lòa
Yếm nhiễu, yếm vóc hay là trúc bâu?
Hay là lụa bạch bên Tàu?
Người cắt cũng khéo, người khâu cũng tài.......


Về màu sắc, còn tùy theo sở thích cá nhân hay còn tùy theo môi trường sinh hoạt. Thông thường người ta thường mặc yếm trắng hay yếm nâu trong nhũng lúc ở nhà hay làm việc ngoài đồng áng. Những người đứng tuổi vẫn dùng hai màu này là chính dù ở trong bất kỳ môi trường sinh hoạt nào. Khi tham dự các cuộc hội hè đình đám, phần lớn phụ nữ trẻ tuổi thích mặc yếm màu.

Cô kia yếm trắng lòa lòa
Lại đây đập đất trồng cà với anh

Ngoài chiếc yếm trắng hay yếm nâu thường may bằng loại vải ta mặc ở nhà hay trong những lúc lao động, những chiếc yếm màu cũng được may bằng các loại vải kể trên nhưng cũng có khi được may bằng những loại vải đắt tiền hơn và thường được dùng trong các dịp Tết nhất, giỗ chạp hay trong các cuộc hội hè đình đám:


* Con cò lặn lội bờ ao
Phất phơ hai dải yếm đào gió bay

* Hỡi cô áo trắng yếm hồng
Đi trong đám hội, có chồng hay chưa?

* Hỡi cô yếm thắm răng đen
Muốn lên mạn ngược ngồi thuyền cùng anh!

* Chùa này chẳng có Bụt ru
Mà đem chuông khánh treo chùa hồ sen?
Thấy cô yếm đỏ, răng đen
Nam mô di Phật lại quên mất chùa!

Cái yếm làm tăng độ duyên dáng của người phụ nữ nên cái yếm cũng có thể là một trong những điều kiện tạo nên nét đẹp, nét duyên dáng của người phụ nữ để người con trai lựa chọn ý trung nhân:

Một thương tóc bỏ đuôi gà
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên
Ba thương má lúm đồng tiền
Bốn thương răng lánh hạt huyền kém thua
Năm thương cổ yếm đeo bùa.....




Tuy hình thức của cái yếm trông có vẻ đơn giản, nhưng vì công dụng của nó mà nó hóa ra quyến rũ khác thường. Mê cái yếm chính là mê con người mặc yếm. Hơn thế nữa, có những cách mặc yếm nó làm cho người nhìn cũng phải ngất ngây vì sự kín đáo nửa vời của nó. Theo tác giả Anh Thy, “Người phụ nữ khi làm lụng, nhất là trong bóng râm, dù là vào thời kỳ Hùng Vương hay đầu thế kỷ XX, vẫn thường mặc váy-yếm với hai tay và lưng để trần. Trời nắng thì thêm cái áo ngắn có xẻ tà hai bên hông gọi là áo cánh. Áo có đính cúc nhưng khi mặc thường không cài, vừa để cho mát, vừa để hở cái yếm làm duyên.”

Mà ngay cái yếm cũng chỉ để che kín phần ngực, phần lưng vẫn để trống và đôi khi cái yếm còn được cắt hẹp lại để hở hai bên sườn trông thật hấp dẫn. Câu ca dao dưới đây chắc đã được sáng tác trong khoảng thời gian người đàn ông Việt Nam còn đóng khố khi làm việc ngoài đồng áng:

Đàn ông đóng khố đuôi lươn
Đàn bà mặc yếm hở lườn mới xinh!

Vào cái thuở thật xa xưa đó, cái thuở chưa có cái xú chiêng ngự trị trên cặp nhũ hoa của người phụ nữ Việt Nam mà chỉ có cái yếm trắng, yếm đào . . đã có biết bao nhiêu chàng trai chết mê chết mệt vì những cái yếm đó nhỉ? Ngay cả những anh đồ, tức những ông thầy dạy chữ nho ngày xưa cũng phải lụy vì cái yếm của những cô nàng thôn nữ:

Yếm thắm mà nhuộm hoa nương
Cái răng hạt đỗ làm tương anh đồ!
Yếm thắm mà vã nước hồ
Vã đi vã lại anh đồ yêu đương!

Cái yếm đã đẹp và gợi tình thì cái dải yếm nào có kém gì. Hình ảnh của đôi dải yếm phất phơ trong gió sao mà quyến rũ, sao mà đa tình đến thế

Con cò lặn lội bờ ao
Phất phơ hai dải yếm đào gió bay!

Con cò ở đây là hình ảnh tảo tần của người phụ nữ Việt Nam.

Ngoài cái công dụng buộc miếng vải yếm vào phần ngực của người phụ nữ, có người còn dùng dải yếm để buộc cái túi vải nho nhỏ đựng dăm bảy khẩu trầu hay đựng mấy đồng tiền để dành:

Trầu em têm tối hôm qua
Cất trong dải yếm mở ra mời chàng!

Hay:

Trầu đã có đây, cau đã có đây,
Nhân duyên chưa định trầu này ai ăn
Trầu này, trầu túi trầu khăn
Cùng trầu dải yếm anh ăn trầu nào?

Hay:

Tiền buộc dải yếm bo bo
Trao cho thầy bói đâm lo vào mình!

Thông thường, người phụ nữ tự chọn vải, chọn màu rồi tự cắt may lấy cái yếm để dùng. Thế nhưng, đôi khi chiếc yếm cũng được sản xuất hàng loạt để đem bày bán. Và từ đây, chiếc yếm đã là một tặng phầm hết sức thân tình để trở thành những kỷ vật rất được trân trọng của người phụ nữ.

Có thể các bậc phụ huynh chọn một chiếc yếm có giá để làm quà cho cô con gái trước ngày vu quy:

Con lạy cha hai lạy một quỳ
Lạy mẹ bốn lạy con đi lấy chồng
Mẹ sắm cho con cái yếm nhất phẩm hồng
Thắt lưng đũi tím, bộ nhẫn đồng con đeo tay

Có thể là một chàng trai mua một chiếc yếm để tặng người yêu:

Anh mua cho em cái yếm hoa chanh
Ra đường bạn hỏi, nói của anh cho nàng!

Có một chàng trai khen một cô gái mặc chiếc yếm thắm bé bé xinh xinh. Chàng khen “người cắt cũng khéo, người khâu cũng tài”. “Người” ở đây chưa xác định là ai. Thế nhưng, ngay mấy câu tiếp chàng lại xác định chính chàng đã thêu nhạn, thêu hoa trên chiếc yếm:

Hỡi cô yếm thắm lòa lòa
Yếm nhiễu, yếm vóc hay là trúc bâu?
Hay là lụa bạch bên Tàu?
Người cắt cũng khéo, người khâu cũng tài!

Một đàng anh thêu nên nhạn
Hai đàng anh mạng nên hoa
Yếm ấy anh để trong nhà
Khen ai mở khóa đem ra cho nàng!

“Khen” thì ai khen? Và “ai” ở đây là ai? “Yếm ấy anh để trong nhà” và chắc là “anh” đã cất kỹ lắm, có thể là trong rương và chìa khóa “anh” giữ. Vậy thì “ai” có thể “mở khóa đem ra cho nàng”? Còn ai trồng khoai đất này nữa chứ? Chính chàng đã tự khen mình tạo nên chiếc yếm xinh đẹp và chàng đã tự tay mang ra tặng cho nàng. Và chàng lại tự khen cái hành động tỏ tình tha thiết của mình. Khéo thật

Và cũng từ cái việc tặng yếm này, chúng ta còn bắt gặp một bài ca dao thật ngộ. Bài ca dao như thế này:

- Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc tím
Em có chồng rồi, em trả yếm cho anh!
- Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc xanh
Yếm em em mặc, yếm gì anh anh đòi



Đây là một khúc ca đối đáp giũa một người nam và một người nữ. Chúng ta thử minh xác xem đây là một cuộc trả yếm hay là một cuộc đòi yếm.Vì đây là một khúc ca được thể hiện trong một buổi hát đối đáp nào đó nên nội dung đích thực của nó chỉ là một giả thiết. Tuy nhiên, dù chỉ là một giả thiết thì giả thiết đó cũng phải phản ảnh được tâm tình chung của quần chúng thì mới được quần chúng lưu truyền cho tới ngày nay.

Chúng ta sẽ không bàn đến câu 1 và câu 3, vì 2 câu này chỉ là câu đưa đẩy thuộc thể phú trong nghệ thuật cấu tạo một bài ca dao. Quả thực nó không liên quan gì đến câu 2 và câu 4, và vì vậy, dù hoa cúc vàng có nở ra bất kỳ loại hoa gì gì đi nữa thì nó cũng không làm thay đổi ý nghĩa đích thực của câu 2 và câu 4.

Có 2 giả thiết:

Giả thiết 1: Nếu cô gái hát trước thì đây là trường hợp xin trả yếm. Ta có thể nói xuôi ý câu này như sau: Đây là chiếc yếm anh tặng em khi chúng mình yêu nhau, nhưng nay vì duyên nợ không thành, bây giờ em đã có chồng, nên em xin trả chiếc yếm này cho anh . Và chàng trai đã trả lời một cách dịu dàng: Quả là anh có tặng em chiếc yếm đó, thế nhưng bây giờ em đã mặc nó và vì vậy bây giờ nó là của em. Nó đâu còn là của anh nữa mà bảo anh đòi!

Giả thiết 2: Nếu người con trai hát trước thì đây lại là đòi yếm. Lời người con trai thật cương quyết: Ngày trước tôi có cho cô một cái yếm. Nay cô đã có chồng cô phải trả lại cái yếm đó cho tôi. Cô gái đốp chát lại một cách đanh đá: Này, tôi bảo cho mà biết, yếm tôi đang mặc thì nó phải là yếm của tôi chứ yếm gì của anh mà anh lại đòi! Vô duyên!

Xét về phương diện tâm lý, đã có can đảm đòi lại cái yếm mà mình đã cho người mình yêu, dù rằng người yêu của mình đã ôm cầm sang thuyền khác, thì đó là một hành vi không còn tình nghĩa. Đã không còn tình nghĩa thì giọng điệu phải gay gắt. Giọng điệu của chàng trai đã gay gắt thì giọng điệu của cô gái cũng phải chua ngoa cho tương xứng. Cứ xét theo giọng điệu thì giọng điệu của câu 2 không thể là giọng điệu của một người “đòi nợ” và giọng điệu của câu 4 không thể là giọng điệu của một người “bị đòi nợ”. Chữ “em” và chữ “anh” trong câu 2 và trong câu 4 nghe hiền lành, tràn trề tình cảm. Thử là giả thiết 2, bài ca dao phải được chuyển cách xưng hô như sau:

- Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc tím
Cô có chồng rồi cô trả yếm cho tôi
- Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc xanh
Yếm tôi tôi mặc, yếm gì anh anh đòi!

chứ không thể là cách xưng hô “anh-em” “em-anh” tình tứ như thế được. Vả lại, anh con trai nào lại chẳng nhớ nằm lòng câu ca dao này:

Bắc thang lên hỏi ông trời
Của chàng cho thiếp liệu đòi được chăng?
Bắc thang lên hỏi ông trăng
Của chàng cho thiếp nói năng thế nào?

Cái yếm nó cũng quái ác lắm. Những cô gái mặc những chiếc yếm đào, yếm hồng, yếm thắm, yếm đỏ . . . đã làm cho bao chàng trai chết mê chết mệt như ăn phải bùa mê thuốc lú, không còn biết trời trăng mây nước gì nữa:

Chùa này chẳng có Bụt ru
Mà đem chuông khánh treo chùa hồ sen
Thấy cô yếm đỏ, răng đen
Nam mô di Phật lại quên mất chùa!

Mà đâu có phải chỉ làm say mê những chàng trai dân dã, những anh đồ nhá chữ thành hiền, ngay những bậc tu hành mà lòng trần chưa dứt đôi khi cũng bị mấy cô yếm thắm, yếm đào đưa vào mê lộ:


Ba cô đội gạo lên chùa
Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư
Sư về sư ốm tương tư . . .
Ốm lăn ốm lóc nên Sư Trọc Đầu

Cái yếm là vật thiết thân của đàn bà con gái, thì cái yếm cũng là vật thân thiết của giới đàn ông con trai. Gặp cô gái không cần biết tên họ là gì, cứ theo màu yếm cô nàng đang mặc mà gọi, cô nàng cũng biết là chàng trai đang gọi ai rồi. Thiệt là kín đáo mà tình tứ biết bao!

Gặp một cô mặc yếm trắng, thế là anh chàng có cớ để chòng ghẹo :

Hỡi cô yếm trắng lòa lòa
Sao cô không bảo mẹ già nhuộm thâm?
Ước gì anh được ở gần
Để anh nhuộm hộ thấm nhuần công anh!

Sao mà tình tứ quá vậy! Sao mà hiền lành quá vậy! Chỉ xin được ở gần để nhuộm hộ cái yếm lấy công thôi! Sao anh chàng này lại khôn thế nhỉ? Thế nhưng, theo Nhất Thanh Vũ Văn Khiếu trong Đất Lề Quê Thói, thì “thực ra, không ai mặc yếm nhuộm thâm, nhưng chàng trai đã mánh lới nói trái vậy để chòng ghẹo, và để cô gái dễ có cớ trả lời.”
Cũng lại cái “yếm trắng lòa lòa”, lần này cũng lại bị chọc quê :


Cô kia yếm trắng lòa lòa
Lại đây đập đất trồng cà với anh
Bao giờ cà chín, cà xanh
Anh cho một quả để dành mớm cơm!

Này đây một anh chàng ngồi trên con dò dọc đang buông lời tình tứ mời mọc một cô nàng yếm thắm:

Hỡi cô yếm thắm răng đen
Muốn lên mạn ngược ngồi thuyền cùng anh!

Này đây một anh chàng lái đò khác đang buông lời chòng ghẹo dớ dẩn:

Thuyền anh đã cạn lại đầy
Mượn đôi dải yếm làm dây kéo thuyền


Cái dải yếm chỉ lớn bằng mút đũa con mà đòi “mượn . . . làm dây kéo thuyền”. Mượn gì mà oái oăm thế! Thế nhưng cô gái cũng không vừa. Cô không từ chối thẳng thừng sợ làm buồn lòng anh chàng lái đò “tinh nghịch”, cô chỉ hứa khéo với lời ước ao không bao giờ thành hiện thực:

Ước gì dải yếm em to
Để em buộc lấy mũi đò kéo lên
Ước gì dải yếm em bền
Để em buộc lấy kéo lên trên bờ!

Này đây một anh chàng buông lời đùa cợt cái kiểu “muốn cho mình rinh cho người” :

Con cò lặn lội bờ ao
Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng?
Hay:
Hỡi cô yếm đỏ lòm lòm
Lại đây tôi gả thằng còm cho cô....

Nhưng cái anh chàng dưới đây mới thật là “tinh nghịch”.

Hỡi cô yếm thắm đeo bùa
Bác mẹ có bán anh mua nửa người
Anh mua từ rốn đến đùi
Từ bụng đến mặt mặc trời với em!

Vậy là cái “yếm thắm” dù có đeo bùa cũng không quyến rũ nổi anh chàng “tinh nghịch”! “Ý tại ngôn ngoại” mà lại!
Này đây một anh chàng đang buông lời chòng ghẹo chua ngoa:

Hỡi cô mặc yếm hoa tằm
Chồng cô đi lính cô nằm với ai?

Đây có thể là một câu hỏi có vẻ “lần khân” nhưng nó lại có thể phản ảnh cả một thực tế lịch sử chua cay của người phụ nữ Việt Nam trong những thời chinh chiến. Có những thời kỳ mà người đàn ông phải ở trong quân ngũ suốt cả một quãng đời trai trẻ “tuổi chưa đến 60 chẳng được về làng cùng cha mẹ vợ con đoàn tụ...” (Thích Đại Sán - Hải Ngoại Ký Sự)

Có những phụ nữ sống trong khắc khoải chờ chồng thời chinh chiến thì cũng có những phụ nữ sống buông thả luông tuồng “chính chuyên lấy được chín chồng, vo viên bỏ lọ gánh gồng đi chơi!...” để rồi bị người thiên hạ mỉa mai trách móc:

Hỡi cô yếm thắm bùa đeo
Chồng cô cô bỏ cô theo chồng người!

Nữ sĩ Hồ Xuân Hương có một bài thơ vịnh “Thiếu nữ ngủ ngày” vẽ ra một hình ảnh thiệt ngộ : cô thiếu nữ “quá giấc nồng” để gió thổi tụt yếm xuống đến giữa ngực “yếm đào trễ xuống dưới nương long”phơi bày cả bộ nhũ hoa mát rượi “đôi gò bồng đảo sương còn ngậm”, khiến cho anh chàng “quân tử dùng dằng đi chẳng dứt ; đi thì cũng dở, ở không xong!”. Chàng “quân tử” ở đây còn dùng dằng, lưỡng lự, “tiến thoái lưỡng nan”, chứ chàng trai trong ca dao gặp cảnh này đã sấn sổ đến ngay không chút e dè.:

Đôi cô vác gậy chòi đào
Cô lớn, cô bé, cô nào với ai?
Cô lớn vuốt bụng thở dài:
Trời ơi, đất hỡi! Lấy ai đỡ buồn?

Cô bé mặc yếm hở lườn
Đêm nằm ngỏ cửa con lươn bò vào!
Gió nam đánh tốc yếm đào
Anh nghĩ oản trắng, anh vào thắp nhang
Hai cô bốn oản rõ ràng
Anh xin một chiếc, cô nàng không cho!

Rõ ràng là chàng trai đã giả vờ “trông gà hóa cuốc” để rồi lần khân sấn sổ đến gần hỏi xin một “phẩm oản” và dĩ nhiên là cô nàng từ chối!

Như đã được mô tả, chiếc yếm có lớn lắm cũng chỉ bằng hai bàn tay xòe là cùng. Ấy vậy mà, đã có chàng trai mơ ước được đắp chiếc yếm của người tình và chàng nghĩ nó sẽ ấm, ấm lắm, không chiếu chăn nào có thể sánh nổi:

Đêm nằm đắp chục chiếc chăn
Làm sao sánh được ấm bằng yếm em!

Đắp chiếc yếm mà thấy được hơi ấm đã là lạ, nhưng không lạ bằng chàng trai sau đây. Óc tưởng tượng cuả chàng đã vẽ nên một hình ảnh tuyệt diệu mà chúng ta có thể nghĩ rằng chỉ có tình yêu mới có thể cho chàng được sức tưởng tượng dồi dào đến mức ấy:

Trời mưa trời gió kìn kìn
Đắp đôi dải yếm hơn nghìn chăn bông!

Trời ạ! Đắp đôi dải yếm! Phải chăng hơi hướm của người tình đã chuyền hơi ấm vào đôi dải yếm đa tình để tạo cho nó thành một lò sưởi?

Đôi dải yếm tuyệt diệu làm vậy nên chàng trai đã có một ước mơ thật kỳ lạ, đó là giấc mơ hóa kiếp của chàng. Tương truyền Nguyễn Công Trứ đã có lần ước mơ hóa kiếp thành “cây thông”:

Kiếp sau xin chớ làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo
Sườn trời vách đá cheo leo
Ai mà chịu rét thì trèo với thông

Ông là một nhà tướng, ông lại là một nhà thơ, ông muốn tiếng thơ của ông cùng đất trời vang vọng, còn chàng trai trẻ đa tình của chúng ta thì có một ước vọng “đa tình” một cách lạ kỳ. Chàng muốn biến thành cái dải yếm để mãi mãi được quấn quýt bên cạnh người tình:

Kiếp sau đừng hóa ra người
Hóa ra dải yếm buộc người tình nhân!

Trong lúc chàng trai ước hóa ra dải yếm để được “buộc người tình nhân”, thì cái ước vọng của cô gái – cái ước vọng mãnh liệt muốn được giao hòa, muốn được cảm thông – đã biến cái dải yếm mong manh thành chiếc cầu bất hủ của tình ái để đón người tình:

Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi!

Quả là người ta không thể lấy cái kích thước bình thường để đo lường rồi phê phán hình ảnh tuyệt diệu trong câu ca dao này mà người ta phải lấy kích thước của “khát vọng tình yêu” để nhận chân một tấm chân tình.

Nếu có một chàng trai nói lên giấc mơ “đa tình” của mình thì lại có một cô gái nói lên giấc mơ “tinh nghịch” thật oái oăm:

Ước gì dải yếm em dài
Để em buộc lấy những hai anh chàng!

Bởi cô nàng ao ước “buộc lấy những hai anh chàng” nên cô nàng đã bị thiên hạ mỉa mai:

Lả lơi cho rách yếm ra
Về nhà dối mẹ yếm thông hoa không bền!



Hình thức của cái yếm cũng là biểu tượng về đời sống thường nhật của người phụ nữ Việt Nam. Khi còn son trẻ, người phụ nữ còn nghĩ đến cách ăn mặc, còn nghĩ đến việc giữ gìn sắc đẹp:

Tấm yếm đào sao em khéo giữ màu
Răng đen rưng rức, mái tóc đầu em hãy còn xanh.

Hay:

Con gái đang thì đã nên con gái
Cái áo em mặc chải chải hoa hồng

Nhưng khi đã có gia thất, trong đời sống khổ cực hằng ngày, họ thường hoài niệm về thời con gái còn sống dưới sự đùm bọc, yêu chiều của mẹ cha. Với họ, đây quả là một thời vàng son:

Khi xưa em ở với cha
Một năm chín yếm xót xa trong lòng
Từ khi em về nhà chồng
Chín năm một yếm, em lộn trong ra ngoài!

Khi đã có chồng, người phụ nữ Việt Nam thường ít khi nghĩ riêng về mình mà họ dồn tất cả cho chồng cho con, đúng với quan niệm “có chồng gánh vác giang sơn nhà chồng!”. Họ không còn nghĩ về bản thân mình nữa:

Chửa chồng nón thúng quai thao
Chồng rồi, nón rách quai nào thì quai.
Chửa chồng yếm thắm đeo hoa
Chồng rồi hai vú bỏ ra tày giành!

Và nhất nữa khi đã có con, càng có nhiều con, .đời sống của họ càng ngày càng vất vả hơn và bản thân họ trông cũng thật thảm não hơn:


Gái một con trông mòn con mắt
Gái hai con con mắt liếc ngang
Ba con cổ ngẵng, răng vàng
Bốn con quần áo đi ngang khét mù
Năm con tóc rối tổ cu
Sáu con yếm tụt, váy dù vặn ngang.

Cái yếm đã là vật thân thiết của người phụ nữ Việt Nam từ ngàn xưa.



Những chiếc yếm trắng, yếm nâu, yếm đào, yếm thắm . . . những chiếc yếm vải, yếm trúc bâu, yếm vóc, yếm nhiễu... .... đã quấn quýt với người phụ nữ Việt trên hai ngàn năm đó... bỗng một hôm bị cái xú-chiêng của người phương Tây tranh giành mất địa vị.

Chiếc yếm thủy chung gợi cảm đã phải từ tốn âm thầm rút lui vào bóng tối nhường chỗ cho chiếc xú-chiêng ôm ấp bộ ngực căng tròn nõn nà của người phụ nữ Việt Nam cho đến một ngày người ta không còn nhắc nhở đến cái yếm nữa. Ngày nay có nhiều phụ nữ Việt Nam không còn có thể hình dung ra hình dáng của cái yếm. Và đáng tiếc biết bao nhiêu, những chàng trai Việt không còn đêm đêm nằm mơ


Kiếp sau đừng hóa ra người,
Hóa ra dải yếm buộc người tình nhân!

ĐÀO ĐỨC NHUẬN

Thứ Ba, 15 tháng 12, 2020

Thung Lũng Hoa Vàng

Chia sẻ cùng quý vị yêu thích văn thơ. Bài thơ với chủ đề (Thung Lũng Hoa Vàng) tôi viết cho nơi chốn mà chúng ta đang sinh sống, một nơi chốn với những kỷ niệm vào những thời gian đầu tại vùng Thung Lũng Miền Bắc California, có rất nhiều những thảm cỏ Hoa Vàng, mà ngày nay không còn nữa, nó đã bị đô thị hoá xâm chiếm làm mất đi nét lãng mạn nên thơ của một thời xa xưa.

Chúc quý vị thật nhiều niềm vui và bình an.
Lê Tuấn


Thung Lũng Hoa Vàng

 

Sương khói phủ mờ sáng hôm nay

Lá đỏ còn rơi ngập gót giầy

Thung lũng hoa vàng trời se lạnh

Để chớm đông về hoa trắng bay.

 

Em đi duyên dáng bước thanh tao

Hương phấn bay xa vị ngạt ngào

Đào xanh ngày ấy vừa chín đỏ

Tình chưa đúng mối, ý chưa trao.

 

Hương lửa duyên tình thêm bối rối

Làm đau lòng chữ, khóc trong mơ

Lời tình đã tỏ, nhưng ngần ngại

Sợ ngôn từ thấm ướt trang thơ.

 

Ngày xưa thung lũng trải hoa vàng

Lãng mạn hồn thơ đã sẵn mang

Đâu tưởng thời gian hoa mộng ấy

Vẫn đợi nhau về tiếng gọi vang.

 

Núi vẫn nằm quanh thung lũng mây

Hoa vàng ngày trước đã chia tay

Những thảm vàng hoa xa xa mãi

Để nỗi buồn vương đến nơi này.

 

Lê Tuấn

Viết cho nỗi buồn Thung Lũng Hoa vàng.