Cấm lưu hành 5 bài hát sáng tác trước 1975

Nhạc Sĩ Lam Phương

“Họ cấm là chuyện dĩ nhiên rồi! Đó là hai bài tôi viết trong chế độ đó. Chuyện gì họ cũng cấm hết. Không sao, tôi còn cả mấy trăm bài, cấm có hai bài đâu có ăn thua gì"

Tác giả, nhạc sĩ nói về vụ cấm ca khúc trước 1975

Cục Nghệ thuật Biểu diễn thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vừa ra thông báo tạm thời dừng lưu hành 5 bài hát sáng tác trước 1975 để xem xét, xác minh, thẩm định trên cơ sở đối chiếu về ca từ với bản nhạc gốc. Đó là các ca khúc: Cánh thiệp đầu xuân của tác giả Lê Dinh - Minh Kỳ, Rừng xưa và Chuyện buồn ngày xuân của tác giả Lam Phương, Đừng gọi anh bằng chú của tác giả Diên An, và Con đường xưa em đi của tác giả Châu Kỳ - Hồ Đình Phương.

Từ California, nhạc sĩ Lam Phương, tác giả của hai bài hát vừa bị chính quyền Việt Nam đình chỉ lưu hành cho biết ông không cảm thấy buồn vì lệnh đình chỉ này. Nhạc sĩ Lam Phương năm nay 80 tuổi, sức khỏe yếu, đi lại khó khăn, giọng nói thay đổi vì bị đột quỵ. Ông nói như sau:

“Họ cấm là chuyện dĩ nhiên rồi! Đó là hai bài tôi viết trong chế độ đó. Chuyện gì họ cũng cấm hết. Không sao, tôi còn cả mấy trăm bài, cấm có hai bài đâu có ăn thua gì. Chuyện này mình biết trước rồi. Tôi biết thế nào họ cũng cấm nhiều bài nữa. Mình viết tân nhạc mà trái với đường lối thì họ cấm. Chuyện dĩ nhiên mà. Hổng có chuyện gì buồn hết. Nghịch với đường lối của họ thì họ làm. Còn tình cảm sáng tác thì mình vẫn giữ thôi. Họ để thì để, họ không để thì cấm thôi. Đường của mình thì mình đi, đường của họ thì họ đi.”

Cũng như nhạc sĩ Lam Phương, nhạc sĩ Lê Dinh, đồng tác giả của bài hát quen thuộc Cánh thiệp đầu xuân, hiện đang sốngt tại Montreal, Canada, không bận tâm lắm về lệnh hoãn lưu hành này. Nhạc sĩ Lê Dinh chia sẻ:

“Trước năm 1975 thì là của mình. Mình viết theo sự tự do của mình. Còn bây giờ thì họ muốn làm gì thì làm. Tôi không để ý tới. Lời ca thì viết theo chánh phủ của mình, Việt Nam Cộng Hòa. Họ muốn đổi thì đổi, muốn không hát thì không hát. Tôi không để ý tới. Đới với tôi là tác giả, không thành vấn đề.”

Theo Báo Pháp luật, tác phẩm Rừng xưa, Cánh thiệp đầu xuân, Chuyện buồn ngày xuân được Cục Nghệ thuật Biểu diễn cấp phép vào năm 2011, còn lại hai ca khúc Con đường xưa em đi và Đừng gọi anh bằng chú đều cấp phép vào năm 2014.

Báo Pháp Luật trích lời ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn nói rằng: “Cục Nghệ thuật Biểu diễn sẽ gửi văn bản đến các trang mạng nghe nhạc trực tuyến, hãng băng đĩa... để tạm thời dừng lưu hành 5 ca khúc này. Bởi nếu tiếp tục lưu hành việc sai lời, sai tác giả… sẽ còn ảnh hưởng đến quyền tác giả và các quyền liên quan.”

Ngoài ra, khi trao đổi với Báo Tuổi trẻ, ông Nguyễn Đăng Chương cũng cho biết 5 ca khúc bị dừng lưu hành như nêu trên “không có vấn đề về tư tưởng, chính trị.”

Theo Cục Nghệ thuật biểu diễn, hơn 40 năm qua, Cục đã cấp phép phổ biến hơn 2.500 bài hát của các tác giả sáng tác trước năm 1975 và của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Nhiều bài hát do thất lạc bản nhạc gốc, các đơn vị đề nghị xin cấp phép sử dụng đều ký âm lại và cam kết tính chính xác của tác phẩm, việc làm này dẫn đến nhiều tên tác giả/bút danh và ca từ có sự khác nhau trên cùng một tác phẩm âm nhạc.

Từ thành phố HCM, nhạc sĩ Vinh Sử cho biết nhận xét của ông về lệnh hoãn lưu hành 5 ca khúc được sáng tác trước 1975:

“Vấn đề này là cái tào lao của bên Sở Văn Hóa. Nếu mà trong bài mà mình chỉnh “lính” thành lại “bộ đội” thì không cho phép, bởi vì khi ca lên sửa cái lời dù liên quan đến bộ đội nhưng người ta vẫn hiểu là Việt Nam Cộng Hòa rồi. Cái này không cho là đúng. Các sáng tác cá nhân, nếu đứa con của mình không hoàn hảo thì có thể sửa cho hoàn hảo đứa con này, đó là quyền của tác giả.”

Nhạc sĩ Lê Minh, cũng ở thành phố HCM, cho biết ông khá bất ngờ về lệnh hoãn này:

“Riêng Chuyện buồn ngày xuân thì mới gần đây ca từ do ảnh hưởng sau năm 1975 thì ít nghe phổ biến, còn bài Con đường xưa em đi thì người vẫn hát. Không biết lý do gì mà bên Cục lại không cho hát?”

Nhạc sĩ Lê Minh nói rằng Cục Nghệ thuật Biểu diễn vẫn chấp nhận việc sửa lời bài hát, và một số ca khúc sửa lời đang được lưu hành. Nhạc sĩ Lê Minh cho biết thêm nhận xét của ông về việc kiểm duyệt âm nhạc của chính quyền Việt Nam:

“Thật ra một bài hát có xuất xứ ra đời thì nó gắn liền với thời gian, gắn liền với một cột mốc nào đó. Thành ra những người yêu nhạc, người ta sống theo ký ước thì người phản ứng là đúng. Còn một số ca sĩ mình vì muốn được cấp phép mà trong khi Cục chưa ra thông báo cho phổ biến những bà đó thì họ có thay đổi ca từ. Trường hợp đó cũng rất nhiều, nhưng có những bài nó vượt qua luôn, chẳng hạn như bài Tôi đưa em sang sông, vì đời tôi là chiến binh thì người ta sửa lại là vì đời tôi là cánh chim bay khắp phương trời thì được lọt lưới luôn cho tới bây giờ vẫn còn hát. Hay là Trên đường đi lễ xuân đầu năm của Hoài An, đón xuân nơi trận tiền thì đổi thành Đón xuân qua mọi miền thì cũng được cho hát tới bây giờ. Không nghe nói vấn đề cấm phổ biến. Riêng bài Con đường xưa em đi, theo tôi biết, lời của nó là Chiến trường anh bước đi, thì có ca sĩ đổi lại là Lối mòn anh bước đi, nhưng có ca sĩ vẫn để Chiến trường anh bước đi, vẫn phổ biến trên mạng, trên Youtube hay trên các MV.”

“Còn người nghe người ta phản ứng là đúng. Vì vào thời điểm người nghe những bài hát này là những thời điểm ký ước họ quay về, gợi về những kỷ niệm đó. Bây giờ anh sửa lại thì người phản kháng. Từ đó mới túng ta lúng túng trong vấn đề quản lý.”

Báo Người Lao Động viết rằng “Không ít ca khúc dòng nhạc này có nội dung liên quan đến lính chế độ Sài Gòn. Vì thế, để được sử dụng, nhà sản xuất và ca sĩ thường sửa những ca từ liên quan đến nội dung này khi gửi văn bản ra Cục Nghệ thuật Biểu diễn xin phép. Tuy nhiên, dù có sửa ca từ thì những người từng sống ở miền Nam trước năm 1975 nghe là nhận ra ngay.”

Nhạc sĩ Lê Minh nói rằng việc sửa lời ca khúc là không thể chấp nhận vì như vậy là “không tôn trọng người sáng tác”:

“Sống lại trong lòng người ta không vì ca từ không thôi, mà còn còn giai điệu nữa. Nếu mà chúng ta xét nét từ câu từ chữ thì cũng dễ thôi. Nó là một sản phẩm văn hóa, tinh thần thì không có vấn đề gì hết. Cứ cho hát, ai thích cái gì thì chọn cái nấy. Có khi mình làm như vậy thì người ta tò mò thêm. Nói thật ra cái đó là sự xúc phạm đến người sáng tác. Một số hãng băng hay một số ca sĩ tự ý làm thì cái đó thì cái đó không tôn trọng tác giả. Hai là nếu người nghe đã in hình bài đó rồi thì coi như không tôn trọng người nghe thì những việc làm đó, tôi cho là không đúng. Chúng ta nên giữ nguyên hiện trạng. Anh cảm thấy anh cho thì tôi hát, chứ không sửa. Giống như mới đây bài Ly rượu được cho phép cho hát sau 40 năm không được phép hát. Người ta vẫn không sửa. Trên tinh thần đó thì chúng ta nên sử dụng những tác phẩm hay, có giá trị, chứ không gì một chính kiến gì đó mà chúng ta cất nó đi hay không cho phép nó tồn tại. Điều đó không nên.”

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thu Đông, Trưởng phòng Quản lý băng đĩa, Cục Nghệ thuật Biểu diễn khẳng định với báo VNExpress rằng “năm ca khúc bị tạm dừng lưu hành không gặp vấn đề nghiêm trọng về nội dung. Sau khi quá trình thẩm định kết thúc, Cục Nghệ thuật Biểu diễn sẽ cấp phép trở lại.”

Trước tình hình các ca khúc bị hoãn lưu hành, gây thiệt hại cho các công ty phát hành băng đĩa và ảnh hưởng đến công chúng yêu nhạc trước năm 1975, báo Người Lao Động đưa ra kiến nghị: “Thay vì cấp giấy phép phổ biến lẻ tẻ cho từng ca khúc xưa, Cục Nghệ thuật Biểu diễn có thể ra một văn bản nêu rõ những ca khúc loại nào không được phép phổ biến.”

“Về mặt quản lý nhà nước, cần đơn giản hóa những thủ tục hành chính, loại bỏ triệt để các loại giấy phép con mà những quyết định cho phép phổ biến các sáng tác trước năm 1975 tại miền Nam hay sáng tác của người Việt Nam sinh sống và định cư ở nước ngoài là một loại giấy phép con cần bỏ.”

Chất độc giết Kim Jong-nam là gì?

Tìm hiểu về chất độc VX " là chất lỏng nhờn, không mùi, không vị, có màu hổ phách và “bay hơi rất chậm”

Nhớ lại truyện chưởng (kiếm hiệm) của Kim Dung, những nhận vật chuyên sử dụng độc dược, đã sữ dụng loại độc (không mùi, không vị) khiến cho các cao thủ võ lâm không thể phát hiện. 

Nếu thật sự cái chết của Kim Jong Nam có liên quan đến (Bắc Hàn) thì điều này chứng tỏ Bắc Hàn cũng sở hữu rất nhiều loại bom bẩn giết người hàng loạt.

Chất độc giết Kim Jong-nam là gì?

Tư liệu- Chất độc thần kinh VX được bảo quản trong 1,269 thùng chứa bằng thép tại Ấn Độ, ngày 18 tháng 11 năm 1997.

Ngày 24/2, cảnh sát Malaysia công bố chất hóa học giết chết ông Kim Jong-nam, anh trai lãnh tụ Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, là chất độc thần kinh VX. Vậy VX là gì? Nó được sử dụng ở đâu?

Khi bị nhiễm VX thì phải làm sao? VOA tổng hợp các thông tin liên quan đến chất độc này.

VX là gì?

VX là chất lỏng nhờn, không mùi, không vị, có màu hổ phách và “bay hơi rất chậm”. V trong VX là ký tự đầu của từ tiếng Anh “venom” (từ gốc La Tinh “venenum”), có nghĩa tiếng Việt là nọc độc hay chất độc. Chỉ cần một lượng 10 mg VX là đủ để giết chết một người khi độc chất này làm tê liệt hệ thần kinh của nạn nhân. Chất độc này có thể tác động vào người bằng tiếp xúc qua da, mắt hoặc do hít vào. Trong vụ giết ông Kim Jong-nam, giới hữu trách Malaysia nói chất độc này đã được tìm thấy trên mắt và mặt của nạn nhân.

VX được coi là một trong những hóa chất nguy hiểm nhất trên thế giới. Liên Hiệp Quốc đã liệt VX là một loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Ai tạo ra và ai sở hữu VX?

 

Đầu thập niên 1950, nhà hóa học Ranaji Ghosh làm việc cho công ty hóa chất Imperial Chemical Industries (ICI) của Anh quốc đã tìm ra hợp chất organophosphates có thể sử dụng làm thuốc trừ sâu rất hiệu quả. Năm 1954, ICI đã tung ra một trong số các hợp chất này dưới tên thương mại là Amiton. Nhưng loại hóa chất này đã bị thu hồi ngay sau đó vì nó quá độc, không an toàn để sử dụng. Tuy nhiên độc tính của nó lại không được chú ý mấy. 

Một số mẫu hợp chất đã được gửi đến các cơ sở nghiên cứu của quân đội Anh để đánh giá. Sau khi đánh giá xong, một số trong nhóm hợp chất này đã trở thành một nhóm mới được gọi là các chất V.

Nổi bật nhất là VX.

VX không có trong tự nhiên, nó chỉ được biết đến trong chiến tranh hóa học. VX rất có thể đã được sử dụng trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq vào những năm 1980. Tin từ AP nói các lực lượng của ông Saddam Hussein đã sử dụng VX trong cuộc tấn công bằng khí độc vào thành phố Halabja của người Kurd tại miền bắc Iraq vào năm 1988, giết chết hàng ngàn người.

Thập niên 1960, Hoa Kỳ bắt đầu sản xuất VX. Chỉ có Hoa Kỳ và Nga thừa nhận có trữ VX nhưng nhiều quốc gia khác như Iraq và Syria cũng được cho là đang trữ nhiều tấn hóa chất này.

Nếu Bắc Triều Tiên thực sự sử dụng VX để ám sát ông Kim Jong-nam, thì sự kiện này sẽ cho thấy một bước tiến mới của quốc gia Cộng sản về khả năng sử dụng vũ khí hóa học, chuyên gia quân sự Hàn Quốc Kim Dae Young nhận xét với AP. Ông nói: “Họ có thể đã thực hiện rất nhiều thử nghiệm để có được một lượng chuẩn để giết ông Kim Jong-nam, nhưng lại không làm hại các sát thủ hay những người đứng gần đó tại một phi trường đông đúc”.

Bắc Triều Tiên đã sản xuất vũ khí hóa học từ thập niên 1980 và ước tính hiện nước này đang trữ khoảng 5.000 tấn vũ khí hóa học. Quốc gia bị cô lập này được xem là một trong những kho trữ vũ khí hóa học lớn nhất thế giới. Ngoài ra, Bắc Triều Tiên cũng có khoảng 12-13 loại vũ khí sinh học, AP dẫn lời nhà bình luận quân sự ở Seoul, ông Lee Illwoo, cho biết.

Nguy cơ phơi nhiễm

VX có thể tác dụng lên người qua tiếp xúc da, mắt, hoặc hít phải.

Người bị dính VX lên quần áo có thể khiến người khác bị phơi nhiễm khi tiếp xúc với họ. Chính vì điều này mà xác suất phơi nhiễm qua không khí và quần áo tại phi trường Kuala Lumpur sẽ khá cao nếu thực sự hai nữ nghi phạm đã sử dụng VX để giết ông Kim Jong-nam.

Cảnh sát Malaysia hôm 24/2 cho biết nước này sẽ tiến hành tẩy rửa phi trường quốc tế Kuala Lumpur, nơi ông Kim Jong-nam bị sát hại hôm 13/2, để đảm bảo an toàn cho hành khách.

Triệu chứng sau khi phơi nhiễm VX

Các triệu chứng xảy ra cho người tiếp xúc với VX tùy thuộc vào khoảng thời gian và mức độ phơi nhiễm với chất độc thần kinh này.

Nếu tiếp xúc với VX ở dạng hơi, các triệu chứng thường xuất hiện trong một vài giây đến tối đa là 18 giờ. Còn nếu tiếp xúc ở dạng chất lỏng mà mắt người có thể nhìn thấy được thì có thể dẫn đến tử vong.

Tác dụng gây giết người của VX là nó vô hiệu hóa một loại enzyme có tác dụng như một công tắc tắt mở các cơ và các tuyến trong cơ thể. Nếu không có công tắc này, các cơ và các tuyến trong cơ thể sẽ làm việc liên tục và kiệt quệ, không thể duy trì nổi ngay cả chức năng thở.

Phơi nhiễm VX ở liều lượng thấp đến trung bình có thể dẫn đến tăng huyết áp, ho, tiêu chảy, đổ mồ hôi và buồn nôn. Chỉ một giọt VX trên da có thể gây co giật và rối loạn nhịp tim.

Phơi nhiễm cao có thể gây bất tỉnh, tê liệt và suy hô hấp.

Cảnh sát Malaysia hôm 24/2 nói một trong hai nữ nghi phạm vụ ám sát ông Kim Jong-nam (một người Việt và một người Indonesia) có biểu hiện bị phơi nhiễm chất độc thần kinh VX, “bị nôn vài lần do tiếp xúc với nó (chất độc)”, nhưng từ chối tiết lộ người đó là ai trong hai nữ nghi phạm.

Cấp cứu cách nào?

Cách tốt nhất để cứu người bị phơi nhiễm VX ở mức độ thấp đến trung bình là tiêm thuốc giải độc ngay lập tức. Tại một số quốc gia như Mỹ, chất giải độc VX được cung cấp cho quân đội dưới dạng có thể tự tiêm ngay được.

Ngoài ra, cần phải cởi bỏ quần áo của người bị phơi nhiễm VX, đưa họ ra nơi thoáng khí, nhanh chóng tắm rửa toàn thân bằng xà phòng và chăm sóc y tế

Suối nguồn AET sưu tầm

Tiền già và Tình già

Tiền già...Tình già

Trong bữa cơm tối, Chúc Minh nhìn lên tờ lịch trên tường, nói lớn:

- Ô, tuần sau là sinh nhật của tui đó nha, quý vị chuẩn bị quà cáp đi là vừa…

Hiển, chồng nàng từ trong bếp nói vọng ra:

- Trời đất, gần ăn tiền già rồi còn đòi quà sinh nhật.

Cả nhà cười vang vì sự chế giễu của Hiển. Chúc Minh xịu mặt. Hai đứa này chỉ hơn 40, không còn trẻ nữa, nhưng chưa phải là già. Mọi người biết rằng Hiển chọc ghẹo Chúc Minh cho vui thôi chứ anh chàng này nổi tiếng là nịnh vợ: Năm nào sinh nhật cô nàng anh cũng bày tiệc linh đình vì anh ta là chef cook của một nhà hàng Mỹ danh tiếng ở vùng San Diego này.

Tôi thoáng nghĩ ngợi về chuyện “ăn tiền già” qua câu nói của Hiển, thằng cháu rể rất dễ thương của vợ chồng tôi. Tiếng Việt thật lạ lùng, cái gì biểu hiện phúc lợi lập tức có chữ “ăn” đi kèm. Từ “ăn đám cưới, ăn đám giỗ, ăn tiệc, ăn chơi…” bây giờ ở Mỹ có thêm cụm từ “ăn tiền già, ăn tiền bệnh, ăn tiền thất nghiệp, ăn tiền SSI…”

Những người đi làm như chúng tôi khi về hưu sẽ không dùng từ “ăn tiền già” hay “ăn tiền trợ cấp” mà được gọi bằng “hưởng tiền hưu bổng”, tức là tiền mình đóng thuế trong thời gian làm việc, tùy theo mức lương cao hay thấp và thời gian làm việc ngắn hay dài.

Tự nhiên tôi cảm thấy cụm từ “ăn tiền già” mang ý nghĩa ngồ ngộ, đặc biệt cho thấy sự đãi ngộ người già, dĩ nhiên, chỉ có ở những quốc gia văn minh, giàu có. Điều này cho thấy rõ nhất sự quý trọng con người, đặc biệt sự quan tâm của xã hội khi biết rằng cuộc sống của họ đã đi gần đến chỗ “the end”. Bản thân tôi cũng đang nghĩ ngợi đến ngày nghỉ hưu, lúc đó hai đứa tôi sẽ trở thành hai con khỉ già ngồi chong ngóc thu lu trong nhà nhìn lá rụng.

Tự nhiên tôi lại có chút buồn khi nghĩ đến lúc về hưu, nghĩa là đoạn cuối của cuộc đời mình trước khi xuôi tay yên nghỉ. Tiền già tức là số tiền trợ cấp nhỏ cho người già trên 65 tuổi mà trước đó không cần có làm việc hay không, với điều kiện phải có quốc tịch Mỹ. Được biết số tiền này sẽ chênh lệch ít nhiều tùy theo tiểu bang mình cư ngụ và sẽ được đi kèm theo bảo hiểm y tế gọi là Medicare hay Medicaid. Một cặp vợ chồng già mỗi tháng sẽ có $1,440 ($720/người) và vài trăm tiền foodstamp để mua thức ăn.

Trước đây foodstamp in trên giấy đóng từng tập nhỏ cỡ tờ vé số, bây giờ chính phủ bỏ vô thẻ, người sử dụng sẽ “quẹt” như quẹt credit card. Số tiền này sẽ giúp cặp vợ chồng già sống ung dung đầy đủ, có thể đi chơi đây đó đôi lần trong năm nếu không phải trả tiền nhà và sức khỏe tốt không đau bệnh chi nặng nề.

Trường hợp thứ nhất tôi được biết về khoản tiền già này đối với vợ chồng người bạn ở San Jose là họ chỉ giữ lại $300 cho mỗi người, số còn lại phải phụ với con trả tiền mortgage. Nếu không ở chung với con mướn nhà ở thì hơi vất vả vì mướn apartment một phòng ngủ phải trên dưới $1,000/tháng "viết thêm hiện tại 2017 giá thuê nhà ở San Jose một phòng ngủ là 1,600 đến 2,000 một tháng tuỳ theo khu vực". Nếu cặp vợ chồng già bạn tôi xin được housing của chính phủ thì tuyệt vì chỉ trả tiền nhà vài ba trăm một tháng.

Trong một bài viết về nước Mỹ tôi đọc đã lâu rồi, câu chuyện viết về bà mẹ già ở một mình nhưng quanh năm con cháu chia phiên nhau nghỉ phép về ở với bà, cho nên tuổi già của bà quá đỗi yên vui, vô vàn hạnh phúc! Cụ bà ấy phải được gọi là người hạnh phúc nhất trên đời này. Nếu người ta gọi tuổi trẻ là tuổi hồng, tuổi ngọc, thì bà cụ này phải được gọi là “tuổi hột xoàn” vì được con cháu trân quý, săn sóc chu đáo quá.

Trong tháng Tám, viết về nước Mỹ liên tiếp đăng tải hai bài nói về người Mẹ làm tôi xúc động bồi hồi. Đó là bài “Bà mẹ quê” của Philato và “Người Mẹ cô đơn” của Phan.

Bài trước là tình cảm của tác giả khi nói về mẹ mình một đời vất vả vì con, đến lúc “ra đi” con không gặp được Mẹ vì còn đang bôn ba cải tạo. Tác giả nghĩ đến kỷ niệm ấu thơ của mình khi sáu tuổi, nửa đêm thức giấc vì đói được mẹ mình cho củ khoai vùi bếp lửa thơm lừng mà theo ông không có bữa ăn nào trong đời ông ngon bằng.

Thú thật khi đọc đến đoạn văn đó, tôi cũng cảm thấy trái tim mình thổn thức trước tình yêu mẹ con mà bóng của họ in hẳn lên phên vách nứa bếp lửa bập bùng. Đó là hình ảnh của bà mẹ trong nước không có tiền già.

Hình ảnh “Người Mẹ cô đơn” của Phan phải nhờ người dưng (là tác giả Phan) chở dùm đến chỗ trọ mới trong khi các con của bà bỏ lơ bỏ mặc. Bà mẹ này ở Mỹ có tiền già trợ cấp của chính phủ nhưng không có tình cảm mẹ con. Tự nhiên tôi lại nghĩa đến thân phận mình khi về hưu, khi bóng xế đầu non, khi vạt nắng cuối cùng của một ngày vội tắt.

Trường hợp thứ nhì tôi được biết về mảng đời thực của một người già ở Little Saigon lần thăm Cali hè vừa qua, làm tim tôi thêm một lần trật nhịp.

Buổi sáng hôm ấy, dậy sớm hơn mọi người tôi ra sân quơ vài động tác thể dục. Bổng tôi thoáng thấy chiếc nón lá trổi lên hụp xuống ở khu vực chứa rác của khu nhà townhouse. Ở miền Đông Bắc mấy chục năm tôi có bao giờ thấy được chiếc nón lá? Tò mò, tôi bước lại gần. Một bà cụ già, già lắm, chắc phải gần tám mươi, bước ra khỏi khu vực thùng rác. Tôi chào. Bà cụ chào lại tôi. Cả hai không nói thêm lời nào. Tôi chợt hiểu khi nhận thấy dưới chỗ chân bà vừa bước ra, lổn nhổn vỏ chai coca, chai bia, nước suối… trong túi nhựa nylon. Bà cụ giở nón ra quạt cho mát. Mái tóc trắng bù xù và nụ cười dúm dó. Bà cho biết bà đang hưởng tiền già, nhặt thêm vỏ chai kiếm thêm chút đỉnh gởi về bên nhà cho đám cháu con nghèo khổ. Tôi choáng váng vì xúc động, thương cảm cho bà mẹ già, chân tôi như bị ai đóng đinh không bước đi được và nghe tim mình như bị ai trói chặt. Trời ơi, người mẹ Việt Nam nơi xứ người khổ sở đến thế hay sao?

Có lẽ cũng vài phút trôi qua, bà khách hỏi tôi:

- Cô à, cô có sao không vậy?

Tôi vùng thoát khỏi cơn mê, gượng gạo trả lời:

- Không sao, thưa bà, tôi từ xa đến chưa quen giờ giấc, thiếu ngủ nên thấy chóng mặt…

Người mẹ già băng qua đường với bao nylon đựng đầy vỏ chai trên tay. Tôi vẫn đứng yên, nhìn bóng bà xa dần, tay chân lóng ngóng.

II.

Chúng tôi không thể ở lại San Diego để mừng sinh nhật Chúc Minh tuần tới vì đã hết ngày phép. Con nhỏ có vẻ không vui. Tôi nói với nó mai mốt về hưu có thể chúng tôi về Cali ở với chúng nó. Nó mừng rơn, gặn hỏi tôi: Thiệt hông dì? Thế rồi nó nói dì dượng xuống đây, con chừa cái Master bedroom cho hai ông bà, bao ăn ở chỉ charge $500 thôi. Tôi nói ô kê với điều kiện là sáng ăn tôm hùm chiều cháo bào ngư tối đi coi văn nghệ, vợ chồng nó cười ha hả.

Đến phi trường L.A. chân tôi tê cứng không bước xuống xe được, ông xã mới vịn tay tôi đỡ xuống xe. Vợ chồng Chúc Minh được dịp la bài hãi:

- Trời ơi hai ông bà già tình tứ quá!

Tôi cười:

- Già thì có tình già chứ, gừng càng già càng cay, mấy đứa bay không nghe người đời nói vậy sao?

Suốt 6 giờ đồng hồ từ L.A về đến N.J tôi cứ nghĩ ngợi về chữ “tình già”, tựa đề bài thơ mới đầu tiên của Phan Khôi xuất hiện trên báo năm 1932:

Hai mươi bốn năm xưa

Một đêm vừa gió lại vừa mưa…

… Ôi tình nghĩa đôi ta thì rất nặng

Mà lấy nhau ắt là không đặng…

Lời thơ ngây ngô như lời nói, đầy đủ “thì, là, mà” nhưng gây sóng gió không nhỏ trong buổi đầu hình thành thơ mới. Người đời thường cho rằng vợ chồng về già chữ tình không còn, sống với nhau về nghĩa. Tôi không biết đúng sai, có điều tôi nhận thấy vợ chồng già tình cảm không còn sôi nổi, bộp chộp như hồi trẻ mà thấm đẫm hơn, sâu lắng hơn. Chắc vì lý do đó ca dao có câu:

Con cá làm ra con mắm

Vợ chồng già thương lắm mình ơi

Người xưa không sai chút nào khi dùng chữ “thương lắm”. Ủa, vậy người trẻ không “thương lắm” hay sao? Không hẳn là vậy, vợ chồng trẻ yêu nhau đắm đuối say mê nữa là đằng khác, nửa bước không rời. Nhưng chữ “thương lắm” dùng cho vợ chồng già mang một ý nghĩa dài lâu hơn, nghĩa là họ đã trải qua mấy chục năm dài lận đận với nhau, xẻ ngọt chia bùi. Theo tôi, câu hát trên nói về tình nghĩa vợ chồng lúc về già còn mang ý nghĩa cần thiết nữa. Qua rồi tuổi thanh xuân khi con cái đã đủ lông đủ cánh bay khỏi tổ ấm gia đình, chúng nó có vợ có chồng, có con cái, có nhà riêng, thì chỉ còn lại hai vợ chồng già trong cái mà người Mỹ gọi là “Empty nest”. 

Bây giờ ông nhìn bà, bà nhìn ông, cả hai mái đầu đều bạc, nay nóng lạnh, mai nhức đầu… Nếu không dựa vào nhau thì còn biết trông cậy vào ai?

Trong tháng 7/2014, bài viết của tác giả Philato “70, chán mớ đời” khiến tôi đọc đến mấy lần vì thấy mình trong đó. Thực là chán quá chừng ở cái tuổi trên dưới 70, nghĩa là tuổi già lãng đãng khi nhớ khi quên, bước cao bước thấp, bệnh hoạn hà rầm…

III.

- Bộ bà không biết đến thì giờ sao? Sáng đi làm, giờ này gần 12 giờ đêm còn đọc sách?

- Nhớ đóng cửa sổ lại, đêm nay chỉ có 42 độ, bà dễ ngươi là bệnh đó nghe!

- Nếu bà thấy mệt quá xin nghỉ hưu trước đi, một mình tôi làm gói ghém cũng đủ qua ngày mà…

Đó là những lời ông đã nói với bà cho thấy sự quan tâm âu yếm, nhưng bà chỉ ừ hử cho qua chuyện. Ông lớn tuổi hơn bà, người nghỉ hưu trước phải là ông mới đúng chứ?

Thời gian trôi nhanh hơn mình tưởng. Chúng ta chưa kịp hưởng tuổi thanh xuân của mình thì tuổi già hấp tấp đến gần. Tuổi bảy mươi còn toan tính gì được nữa đâu, chỉ mong còn chút vui bên con cháu, Thu đã sang thì mấy chốc Đông tàn?

Trước Noel đúng một tuần, năm nay, là 40 năm tình chồng vợ của hai đứa tôi. Tôi thấy lòng một chút bâng khuâng. Ôi tình yêu là hơi thở một đời và tình già rộng mở những bao dung cho một thời tàn lụi. Chúng tôi muốn gởi trao đến bạn đọc tất cả sự nồng nàn của tình già vì chúng ta làm sao biết được bao ngắn bao dài thời gian chúng ta còn ở bên nhau đâu?

Buổi tối ông thấy khó thở vì tim đập nhanh. Bà hơi lo cứ thức giấc canh chừng ông

- Ông uống thuốc chưa? Uống nước cam không tôi pha cho.

- Bà ngủ đi, tôi uống thuốc rồi, chút là khỏi thôi.

- Nếu không được khỏe, mai tôi nấu cháo gà với sâm, kỷ tử cho ông ăn nha. Đừng ăn cơm khó tiêu. Nhớ đắp mền cho ấm người…

Tình già vậy đó. Nhưng không phải lúc nào cũng cơm lành canh ngọt. Cũng có lúc cãi cọ, khích bác, chế giễu lẫn nhau.

- Trời ơi sao ông lụi đụi quá vậy ông già?

- Bộ bà không già sao?

Có những lúc vì áp lực công việc ở sở, vì những gút mắc vụn vặt của gia đình, vợ chồng già cũng hục hặc với nhau, giận hờn nhau. Nhưng “giận thì giận mà thương thì thương” nên dễ dàng “huề vốn” với nhau lắm.

Sở dĩ tình già bền bỉ, theo thiển ý của chúng tôi, là ngoài tình yêu còn có sự quý trọng và bao dung, trên hơn hết là sự nhường nhịn nhẫn nại. Có phải người Việt Nam, đặc biệt là người phụ nữ Việt Nam lớp trước (như tuổi già của chúng ta hiện nay) ít muốn thay đổi, không thích mạo hiểm trong tình trường?

Để kết thúc bài viết tôi xin gời đến quý bạn đọc câu ca dao:

Anh buồn còn chốn thở than

Em buồn như ngọn nhang tàn thắp khuya.

Nhang đã tàn lại được thắp giữa khuya cho thấy sự lạnh lẽo cô đơn biết là chừng nào. Tình già đôi lúc cũng như thế. Tình già, có thể là tình vợ chồng dài lâu ân nghĩa, cũng có thể là tình bạn thâm giao, chúng ta hãy cố gắng giữ gìn, sưởi ấm tình nhau.

Song Lam

Trận lụt ngày 21 tháng 2 năm 2017

Những người bị nạn vẫn sống lang thang, ai không có thân nhân thì sống trong khu (Flooding shelter của thành phố) rất phức tạp, riêng chúng tôi về ở tạm nhà các con, chờ thời gian tìm kiếm nơi ở khác. Hôm nay ngồi nhớ lại tôi đã viết một bài thơ về trận lụt và thân phận con người, xin gửi đến quý vị đọc để chia sẻ.

Gia đình chúng tôi vô cùng cám ơn những chân tình, những lời thăm hỏi và tất cả những đóng góp giúp đỡ của toàn thể quý vị qua lời kêu gọi 

" Lá lành đùm lá rách" hay "Lá rách đùm lá tả tơi" 

Xin đa tạ Ban Xã Hội CTSQ/Bắc Cali, đại diện là CTSQ Vi Văn Thành cùng toàn thể anh chị em trong hội. Xin cảm tạ TH 20/CTSQ/VNCH/HN đại diện là CTSQ Đỗ Thái. Đã quyên góp và trao tặng cho gia đình chúng tôi những món qùa đầy ý nghĩa.

CTSQ Lê Tuấn

Trận lụt tại Rock Spring, San Jose

Nơi tôi ở, tên đường thật lãng mạn
“Rock Spring” tảng đá của mùa xuân
Đá ngây ngô cùng xuân vui hội ngộ
Sao tôi buồn, đời vẫn mãi gian truân.

Khu phố thân quen bỗng dưng thành xa lạ
Con đường thành sông nước chảy tràn bờ
Cuộc sống bình yên nhìn quanh mà bỡ ngỡ
Trôi theo dòng nước, nơi cuối bóng sương mờ.

Người gọi người tiếng nói bỗng xôn xao
Chạy đi thôi câu nói chợt ngẹn ngào
Đi về đâu trên con thuyền nhỏ bé
Bóng chiều buông, lặng lẽ bước lao đao

Dẫu biết rằng đời chỉ là cõi tạm
Nơi cư trú là quán trọ bên đường
Nhưng lòng ta vẫn bồn chồn day dứt
Cho kiếp người không nơi chốn để thương.

Đời là thể ngổn ngang cõi vô thường
Còn lại gì ? lòng chợt thấy vấn vương
Sau mưa lũ đời tan hoang mất hết
Thêm một lần hằn dấu những vết thương.

Ghi chú: 

" Rock Spring là tên đường trong khu vực bị ngập lụt nặng nhất 

trong thành phố San Jose vào ngày 21 tháng 2 năm 2017"

Trận lụt tại Rock Spring - San Jose

https://www.youtube.com/watch?v=9M5b3mkA8uA&feature=youtu.be